ျမန္မာကဗ်ာဆိုတာ ဂ်ိဳ(ခ်ိဳ)နဲ႔လား (၁၆)
ေတးထပ္
ကဗ်ာဆိုတဲ့ မူလပင္စည္ႀကီးကေန လကၤာ နဲ႔ သီခ်င္း ဆိုၿပီး အခက္အလက္ႏွစ္ခုရွိတဲ့ေနရာမွာ ေတးထပ္ကေတာ့ သီခ်င္းအမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါပါတယ္။ သီဆိုေသာအခါ ထပ္ကာဆိုရေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ကာရန္ကို ထပ္ကာ စပ္ရေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ေတးထပ္ဟုဆုိသည္ လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ျမဝတီစာမ်က္ႏွာ မွာေတာ့ ေညာင္ရမ္းေခတ္ (၉၅၉-၁၁၁၃) မွာေပၚခဲ့တဲ့ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီဖဲြ႔ ေတြမွာ သံုးေလ့ရွိတဲ့ 'ေတး႐ိုး' ကဗ်ာအမ်ိဳးမွာပါတဲ့ ေတးသံကို အကြန္႔အညြန္႔ ဆန္းဆန္းျပားျပားနဲ႔ ထပ္ကာထပ္ကာ ဖြဲ႔စည္း သီကံုးတာေၾကာင့္ ေတးထပ္လို႔ဆိုေၾကာင္း ေရးထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္း က စီစဥ္ၿပီး စာေပဗိမာန္က ထုတ္ေ၀တဲ့ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတဲြ-၅ (တူ-နိ)၊ အပိုင္း (က)၊ ပဌမအႀကိမ္၊ (၁၉၆၁ ခုႏွစ္) မွာပါတဲ့ "ေတးထပ္" (စာမ်က္ႏွာ -၁၄) ကို ကိုးကားေရးသား ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ စြယ္စံုက်မ္း ထဲ မွာပါတဲ့ ျမန္မာကဗ်ာအေၾကာင္းေတြကုိ အေသအခ်ာ တင္ေပးထားတဲ့ ျမဝတီ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာကို ေက်းဇူးတင္စရာ ပါပဲ။ ပဏာမအေနနဲ႔ ေတး႐ိုးနမူနာတပုဒ္ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
တန္ခူးဂိမွမွာ၊
ဓာတ္ေတဇယွဥ္မီ၊
ခါမိႆခ်ိန္ညီ၊
သဝဏီနကၡတ္၊
စိၾတမည္မကြာ၊
တာရာမွာ ေကဝဓမွတ္။
ပန္းကံ့ေကာ္ရင္ခတ္တုိ႔၊
ပြင့္ခ်ပ္ကယ္စံုလင္၊
သင္းရနံ႔ ပ်ံ႕ရႊင္၊
ေရသဘင္ပဲြလမ္း၊
ထိန္႔႐ိုက္ဆင့္ၾကဴးေၾကာ္သည္
သၾကၤန္ေတာ္က်ဴးရင့္သည့္တမ္း။
လက္ဖက္ရည္ေတာ္ ရြာစဥ္ရြာစား မင္းလွသခၤယာဘဲြ႔ခံ စေလဦးပုည ေရးခဲ့တဲ့ ေတးထပ္ေရးနည္း ဥပေဒသ ေတးထပ္ေလးကို အရင္ၾကည့္လိုက္ပါ။
ကဗ်ာဆိုတဲ့ မူလပင္စည္ႀကီးကေန လကၤာ နဲ႔ သီခ်င္း ဆိုၿပီး အခက္အလက္ႏွစ္ခုရွိတဲ့ေနရာမွာ ေတးထပ္ကေတာ့ သီခ်င္းအမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါပါတယ္။ သီဆိုေသာအခါ ထပ္ကာဆိုရေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ကာရန္ကို ထပ္ကာ စပ္ရေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ေတးထပ္ဟုဆုိသည္ လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ျမဝတီစာမ်က္ႏွာ မွာေတာ့ ေညာင္ရမ္းေခတ္ (၉၅၉-၁၁၁၃) မွာေပၚခဲ့တဲ့ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီဖဲြ႔ ေတြမွာ သံုးေလ့ရွိတဲ့ 'ေတး႐ိုး' ကဗ်ာအမ်ိဳးမွာပါတဲ့ ေတးသံကို အကြန္႔အညြန္႔ ဆန္းဆန္းျပားျပားနဲ႔ ထပ္ကာထပ္ကာ ဖြဲ႔စည္း သီကံုးတာေၾကာင့္ ေတးထပ္လို႔ဆိုေၾကာင္း ေရးထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္း က စီစဥ္ၿပီး စာေပဗိမာန္က ထုတ္ေ၀တဲ့ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတဲြ-၅ (တူ-နိ)၊ အပိုင္း (က)၊ ပဌမအႀကိမ္၊ (၁၉၆၁ ခုႏွစ္) မွာပါတဲ့ "ေတးထပ္" (စာမ်က္ႏွာ -၁၄) ကို ကိုးကားေရးသား ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ စြယ္စံုက်မ္း ထဲ မွာပါတဲ့ ျမန္မာကဗ်ာအေၾကာင္းေတြကုိ အေသအခ်ာ တင္ေပးထားတဲ့ ျမဝတီ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာကို ေက်းဇူးတင္စရာ ပါပဲ။ ပဏာမအေနနဲ႔ ေတး႐ိုးနမူနာတပုဒ္ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
တန္ခူးဂိမွမွာ၊
ဓာတ္ေတဇယွဥ္မီ၊
ခါမိႆခ်ိန္ညီ၊
သဝဏီနကၡတ္၊
စိၾတမည္မကြာ၊
တာရာမွာ ေကဝဓမွတ္။
ပန္းကံ့ေကာ္ရင္ခတ္တုိ႔၊
ပြင့္ခ်ပ္ကယ္စံုလင္၊
သင္းရနံ႔ ပ်ံ႕ရႊင္၊
ေရသဘင္ပဲြလမ္း၊
ထိန္႔႐ိုက္ဆင့္ၾကဴးေၾကာ္သည္
သၾကၤန္ေတာ္က်ဴးရင့္သည့္တမ္း။
လက္ဖက္ရည္ေတာ္ ရြာစဥ္ရြာစား မင္းလွသခၤယာဘဲြ႔ခံ စေလဦးပုည ေရးခဲ့တဲ့ ေတးထပ္ေရးနည္း ဥပေဒသ ေတးထပ္ေလးကို အရင္ၾကည့္လိုက္ပါ။
ေတးထပ္ကို ဉာဏ္ဆလို႔၊
ႀကံၾကေတာ့စပ္ပံု၊
ဆယ့္ရွစ္ပိုဒ္ေတြ႕ႀကံဳလွ်င္၊
အလံုးစံုၿပီးၿမဲ၊
အထ ေျခာက္လံုးခ်ီသည္၊
ဆံုးေလၿပီ ခုနစ္ႏွင့္ပဲ။
'၏'၊ '၍'၊ '၌'၊ 'သည္' ႏွင့္ 'ကို' ကို၊
သဒၵါလိုမွတ္စဲြ၊
အဓိပၸါယ္ မွန္မလဲြေစႏွင့္၊
ႀကံခဲလို႔စပ္ပါ၊
ဆဲ့ေျခာက္ေထြ အစပ္သြား၊
မမွားေအာင္ ရၾကေစမွာ။
ေပါရာဏကထာကို၊
အခါခါ ဉာဏ္႐ႈလို႔၊
ဧခ်င္းစု ၁၅ ေထြ၊
ကြၽမ္းက်င္ၾကေစ၊
ေတးထပ္႐ိုးပံုအေနမွာ၊
စပ္ၾကေလ သည္နည္းပေလး။ ။
ေတးထပ္ေရးပံုကို ၀ိဘာဂ အစိတ္အပိုင္း (၈)မ်ိဳးနဲ႔အေသးစိတ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ...
(၁) အမည္အားျဖင့္
အစပ္ကာရန္ အထပ္ကာရန္ အမ်ားဆံုးေသာ ေတးသီခ်င္းမ်ဳိးမို႔ ေတးထပ္လို႔ ေခၚေၾကာင္း ကဗ်ာက်မ္း ေတြက ဖြင့္ဆုိပါတယ္။ အသံ၊ ကာရန္၊ ဝါက်အသြားအလာေတြကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ပါ၀င္ညီညြတ္ေစၿပီး (၁၈) ပိုဒ္ ျပည့္ေအာင္ အထပ္ထပ္ စပ္ဟပ္ရတဲ့အတြက္ ေတးထပ္လို႔ ေခၚဆုိပါတယ္။
ကဗ်ာစြယ္စုံက်မ္းအားျဖင့္ အဓိပၸာယ္ထပ္ဖြင့္ရရင္ေတာ့ ေဒြးခ်ဳိးနဲ႔ ႀတိခ်ဳိးလိုပဲ ပါဠိေ၀ါဟာရအရ "ေတး" ဆိုတာကို ၃-ခု လို႔ အနက္ေကာက္ၿပီး ကဗ်ာရဲ႕ စံု-မ အပိုဒ္ ႏွစ္ပိုဒ္ ႏွစ္ပိုဒ္စီမွာ မ-ပိုဒ္ရဲ႕ အဆံုးအကၡရာနဲ႔ စံုပိုဒ္ရဲ႕ အစ (၃) လံုးေျမာက္ အကၡရာတို႔ကို ပဓာနထားျပီး ကာရန္ ထပ္ရ စပ္ရ တာ ေၾကာင့္မို႔ ေတးထပ္ (သို႔) သံုးထပ္ လို႔ ေခၚပါတယ္။
(၂) အမ်ိဳးအျပားအားျဖင့္
အဓိကအားျဖင့္
(က) သာမညေတးထပ္
(ခ) အ႐ိုးခံေတးထပ္
(ဂ) သံုးခ်က္ညီေတးထပ္ ရယ္လို႔ သံုးမ်ိဳးသံုးစား ခဲြျခားထားပါတယ္။
ဒီအမ်ိဳးအစား သံုးမ်ိဳးဟာ အပိုဒ္အေနအထား အေပၚမူတည္ၿပီး ခဲြထားတာျဖစ္ပါတယ္။ အပိုဒ္ အေနအထား အလံုးစံု တူညီၿပီး အစပ္ကာရန္အေနအထားသာ ကြဲျပား ျခားနားပါတယ္။ ဒီသံုးမ်ိဳးကို တမ်ိဳးစီမွာ အစပ္ကာရန္အတူတူယူၿပီး အပိုဒ္ အေနအထား မတူတဲ့ အမ်ိဳးေပါင္း (၆) မ်ိဳး တခါထပ္ၿပီးပြား လိုက္တဲ့အခါ ...
၁) ေတးထပ္ဆန္း
၂) ေတးထပ္ႀကီး
၃) ေတးထပ္ပိုဒ္စံု
၄) ပုလဲသြယ္ေတးထပ္
၅) ပေဒသာေတးထပ္
၆) စၾကာေတးထပ္ ... ဆုိၿပီး ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ စုစုေပါင္း (၁၈) မ်ိဳး ျဖစ္သြားပါတယ္။
ဒီလိုပံုစံနဲ႔ၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။
(၃) အပိုဒ္ေရအားျဖင့္
ေတးထပ္တပုဒ္မွာ စုစုေပါင္း (၁၈) ပုိဒ္ ပါသာ အတိအက်ရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ အကြန္႔ပိုဒ္၊ အတြန္႔ပိုဒ္ေတြ ၾကားညႇပ္ထည့္ခ်င္ ထည့္ႏိုင္ပါတယ္။
(၄) အခံ အအုပ္ အားျဖင့္
ေတးထပ္ရဲ့ အပိုဒ္ (၁၈) ပိုဒ္ကို (၆) ပိုဒ္စီ သံုးလီခဲြထားပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ အပိုဒ္ႀကီး သံုးပိုဒ္ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီအပိုဒ္ႀကီးေတြဆံုးတိုင္း ပုဒ္မ (။) ခ်ထားရပါတယ္။ တခါ ဒီ (၆)ပိုဒ္ကိုမွ အတက္ (အခ်ီ) (၂)ပိုဒ္၊ အခံ (၂)ပိုဒ္၊ အအုပ္ (အခ်) (၂)ပိုဒ္ ရယ္လို႔ ထပ္မံ ခဲြထား ပါတယ္လို႔ ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္း မွာ ဆုိထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕စာေတြထဲမွာေတာ့ ပထမအပိုဒ္ႀကီးကို (၄)ပိုဒ္ခံ၊ (၂)ပိုဒ္အုပ္၊ ဒုတိယအပိုဒ္ႀကီးကို (၂)ပိုဒ္တက္၊ (၂)ပိုဒ္ခံ၊ (၂)ပိုဒ္အုပ္၊ တတိယအပိုဒ္ႀကီးကို (၄)ပိုဒ္ခံ၊ (၂)ပိုဒ္အုပ္ဖို႔ေရးထားပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ဥပေဒသလကၤာနဲ႔မွတ္ရင္ ...
(က) အာဒိဝစနံ ေလးပုိဒ္ခံ၊ အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္။
(ခ) ႏွစ္ပိုဒ္တက္ျပန္၊ ႏွစ္ပုိဒ္ခံ၊ အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္။
(ဂ) အာဒိဝစနံ ေရွးနည္းျပန္၊ အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီအတက္၊ အခံ၊ အအုပ္ပိုဒ္ ေတြဆုိတာက အမည္သတ္မွတ္ခဲြျခားထားတဲ့ သေဘာသိသာ႐ံု မွတ္သားဖို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးႀကီးတာက အပိုဒ္ႀကီးသံုးပုိဒ္ (အပိုဒ္ငယ္-၆ပိုဒ္ စီ) ခဲြဖို႔နဲ႔ အကၡရာ လံုးေရ၊ ကာရန္ ယူပံု၊ ဂ႐ု၊ လဟု ထားပံု မွန္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕မွာဆက္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
(၅) အကၡရာ လံုးေရအားျဖင့္
မ-ပိုဒ္ေတြအားလံုးမွာ အပိုဒ္-၁၅ ကလဲြလို႔က်န္တဲ့အပိုဒ္အားလံုး (၁-၃-၅-၇-၉-၁၁-၁၃-၁၇) ကို အကၡရာ (၅) လံုး (သို႔) (၆) လံုးသာ ထားရပါမယ္။
အပိုဒ္-၁၅ ကုိေတာ့ အကၡရာ (၆) လံုး (သို႔) (၇) လံုး ထားရပါမယ္။
စံုပိုဒ္ေတြမွာေတာ့ ...
အပိုဒ္ (၂-၄-၈-၁၀) တို႔မွာ (၅)လံုးစီ၊
အပိုဒ္ (၆-၁၂-၁၈) တုိ႔မွာ (၇)လံုးစီ၊
အပိုဒ္ (၁၄) မွာ (၆)လံုး၊
အပိုဒ္ (၁၆) မွာ (၄)လံုး အတိအက်ရွိရပါမယ္။ အပိုအေလ်ာ့မရွိရေၾကာင္း သတိျပဳဖို႔လိုပါတယ္။
စာလံုးေရ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ေပၚလြင္ထင္ရွားတဲ့အသံရွိတဲ့ စာလံုးကိုသာ ေရတြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ပုဂံ ဆိုရင္ (၁)လံုး လို႔ပဲ ယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပဓာန ဆုိရင္ (၂) လံုးလို႔ပဲ ယူရပါမယ္။
မူမွန္အားျဖင့္ အစပိုဒ္ (အပိုဒ္-၁) ကို ငါးလံုးနဲ႔ပဲ စေလ့ရွိပါတယ္။ ေျခာက္လံုးထားလည္း မွားေတာ့ မမွားပါဘူး။
ေနာက္ဆံုးအဆံုးသတ္ပိုဒ္ (အပိုဒ္-၁၈) ကို "ေလး" ဆုိတဲ့စာလံုးနဲ႔ အဆံုးသတ္ရပါတယ္။ "လား" ဆိုတဲ့ စကားလံုးလည္း တခါတရံသံုးတတ္ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ အထူးမွတ္ဖို႔က အပိုဒ္(၁၆)မွာ ေလးလံုး အတိ အက် ရွိဖို႔ပါပဲ။
(၆) အစပ္ကာရန္အားျဖင့္
(က) ၁-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၂-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ခ) ၂-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၃-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုး
... ၄-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- အခ်က္
(ဂ) ၄-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၆-အပိုဒ္၊ ၈-အပိုဒ္၊ ၉-အပိုဒ္ တို႔၏ အဆံုးလံုး
... ၁၀-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ဃ) ၅-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၆-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(င) ၇-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၈-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(စ) ၁၀-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၂-အပိုဒ္၊ ၁၃-အပိုဒ္တို႔၏ အဆံုးလံုး
... ၁၄-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ဆ) ၁၁-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၂-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ဇ) ၁၄-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၅-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(စ်) ၁၅-အပိုဒ္၌ ၆-လံုးရွိလွ်င္ ... ထုိအပိုဒ္အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၆-အပိုဒ္ အဆံုးလံုး
... ၁၅-အပိုဒ္၌ ၇-လံုးရွိလွ်င္ ... ထုိအပိုဒ္၏ ေနာက္ ၄-လံုးႏွင့္
... ၁၆-အပိုဒ္ ၄-လံုးစလံုး (ေလးလံုးစလံုးကို နေဘယူရမွာပါ)
... ၁၇-အပိုဒ္ အဆံုးလံုး
... ၁၈-အပိုဒ္ တတိယလံုး --- တခ်က္
ကာရန္ယူပံုမ်ားျပား ႐ႈပ္ေထြးတဲ့အတြက္ အထူးသတိျပဳမွတ္သား စပ္ဆိုဖို႔ လိုပါတယ္။
(၇) ဂ႐ု၊ လဟု အားျဖင့္
စာပိုဒ္ေရ ၂-၃-၅-၇-၁၀-၁၂-၁၃-၁၅-၁၆-၁၇ အပိုဒ္ေတြမွာ ေရွ႕ထက္၀က္ရဲ႕အဆံုး သံုးလံုးေျမာက္ အကၡရာ ဌာနမွာ (အ-အား-အိ-အီး-အတ္-အိတ္-အုတ္-အုန္း) စတဲ့ ေလျပင္းအကၡရာ (လဟုသံ) မ်ဳိး ေတြကိုသာ အျမဲထားၿပီး ေနာက္ထက္၀က္၏ အဆံုး ၅-လံုးေျမာက္ အကၡရာဌာန တို႔မွာေတာ့ (အာ-အီ-အူ-အန္-အိန္-အုန္) စတဲ့ ေလေလ်ာ့အကၡရာ (ဂ႐ုသံ) မ်ားကိုသာ အျမဲထားရပါမယ္။
စာပိုဒ္ ၁-၄-၆-၈-၉-၁၁-၁၄-၁၈ အပိုဒ္ေတြရဲ့ ေရွ႕ထက္ဝက္ရဲ့အဆံုး သံုးလံုးေျမာက္ အကၡရာဌာန ေတြ မွာ (အာ-အီ-အူ-အန္-အိန္႔-အုန္) စတဲ့ ေလေလ်ာ့အကၡရာ (ဂ႐ုသံ) ေတြကိုသာ အျမဲထားရမွာျဖစ္ျပီး ေနာက္ထက္ဝက္ရဲ႕ အဆံုးအကၡရာဌာနမွာေတာ့ (အား-အီး-အူး-အက္-ေအာက္-အုတ္) စတဲ့ ေလျပင္း အကၡရာ (လဟုသံ) ေတြကိုသာ အျမဲထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကာရန္နဲ႔ အကၡရာအေရအတြက္ကလြတ္တဲ့ မ-ပိုဒ္ေတြရဲ့အဆံုးက ဝိဘတ္၊ ႀကိယာ၀ိေသသန၊ ပဒါ လကၤာရ ေတြကိုလည္း သူ႔ေရွ႕က ယူတဲ့ ဂ႐ု၊ လဟု အသံအတုိင္း လုိက္ယူသင့္ပါတယ္။ ဒါမွ ဆိုလို႔ ေကာင္းပါတယ္။ အသံေျပျပစ္ပါတယ္။
ဂ႐ု၊ လဟု အသံမမွန္ရင္ စည္းဝါးပ်က္တဲ့ေတးထပ္ ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ရြတ္ဆုိတဲ့အခါ မေကာင္းေတာ့ ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မမွားေအာင္ သတိျပဳဖို႔လုိပါတယ္။
(၈) အျပစ္ေဒါသအားျဖင့္
ေတးထပ္တပုဒ္ရဲ့ ပဓာနကာရန္ ၉ခ်က္မွာ တခ်က္လြတ္သြားခဲ့ရင္၊ ဝဂ္နင္း နဲ႔ ခြါေထာက္ အျပစ္ေတြ ရွိခဲ့ရင္၊ ဂ႐ု၊လဟု လဲြခဲ့ရင္ ေတးထပ္ပ်က္စီးႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီအျပစ္ေတြက ကင္းလြတ္ရပါမယ္။
ေတးထပ္မွာ ကာရန္ယူပံုေတြ၊ စာလံုးေရေတြ၊ အသံေနအသံထား ေလယူေလထား (ဂ႐ု၊ လဟု) ေတြ အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသေတြက မ်ားလြန္းလို႔ ႐ႈပ္လိုက္တာ ဆုိၿပီး စိတ္ပ်က္မသြားၾကပါနဲ႔။ မွတ္ရလြယ္ေအာင္၊ ေရးရလြယ္ေအာင္ ပံုေသဇယား (template) ေလးတခု လုပ္ထားပါတယ္။ က်ေနာ္ လည္း ဒီဇယား ကိုပဲ သံုးပါတယ္။ အဲဒါကိုၾကည့္ေရးရင္ လြယ္ပါတယ္။
အေရာင္တူ၊ ဂဏန္းတူ ျပထားတဲ့ေနရာေတြကို ကာရန္တူ ယူလိုက္ပါ။ အကြက္ေတြမွာေရးထားတဲ့အတိုင္း ဂ႐ု၊ လဟု ကို ယူလိုက္ရင္ မမွားႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
အပိုဒ္တိုင္းမွာ ေရွ႕တဝက္၊ ေနာက္တဝက္ခဲြရင္ အျမဲတမ္း ပထမ သံုးလံုးဟာ ေရွ႕တဝက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တဝက္ကေတာ့ စာလံုးေရေပၚမူတည္ၿပီး ႏွစ္လံုး၊ သံုးလံုး၊ ေလးလံုး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ထက္ဝက္ခဲြ တဲ့ေနရာကို မ်ဥ္းအနက္ ပိုင္းထားပါတယ္။
၁၅ အပိုဒ္မွာ (၆)လံုး ေရးရင္ ၉ ျပထားတဲ့ အကြက္က စာလံုးတလံုးခ်င္းစီကိုပဲ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈ အပိုဒ္ ေတြအတြက္ အခ်င္းခ်င္း ကာရန္ခ်ိတ္ရပါမယ္။ (အ႐ိုးခံေတးထပ္မွာ ဆက္ျပထားတဲ့ ဦးပုည ရဲ့ 'စပ္မူနည္း' ေတးထပ္မွာ ၾကည့္ပါ။)
၁၅ အပိုဒ္မွာ (၇)လံုး ေရးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အပိုဒ္၁၅ရဲ့ အဆံုး (၄)လံုး နဲ႔ အပိုဒ္ (၁၆) ရဲ့ အစ (၄)လံုးကို ေလးလံုးစလံုး နေဘကိုက္ေအာင္ယူၿပီး အပိုဒ္ (၁၅)၊ (၁၆)၊ (၁၇) နဲ႔ (၁၈) ေတြက ၉ ျပထားတဲ့ အကြက္က စာလံုးတလံုးခ်င္းစီကို ကာရန္ထပ္ခ်ိတ္ရပါမယ္။ (အ႐ိုးခံေတးထပ္မွာ ဆက္ျပထားတဲ့ လိႈင္ထပ္ေခါင္တင္ ရဲ့ ေတးထပ္မွာ ၾကည့္ပါ။)
သာမည ေတးထပ္ အေၾကာင္းကို ဆက္ပါမယ္ ...
ဖတ္ရႈခံစားအားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအထူးပါခင္ဗ်ာ ...
ဟယ္ရီ
ေတးထပ္ေရးပံုကို ၀ိဘာဂ အစိတ္အပိုင္း (၈)မ်ိဳးနဲ႔အေသးစိတ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ...
(၁) အမည္အားျဖင့္
အစပ္ကာရန္ အထပ္ကာရန္ အမ်ားဆံုးေသာ ေတးသီခ်င္းမ်ဳိးမို႔ ေတးထပ္လို႔ ေခၚေၾကာင္း ကဗ်ာက်မ္း ေတြက ဖြင့္ဆုိပါတယ္။ အသံ၊ ကာရန္၊ ဝါက်အသြားအလာေတြကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ပါ၀င္ညီညြတ္ေစၿပီး (၁၈) ပိုဒ္ ျပည့္ေအာင္ အထပ္ထပ္ စပ္ဟပ္ရတဲ့အတြက္ ေတးထပ္လို႔ ေခၚဆုိပါတယ္။
ကဗ်ာစြယ္စုံက်မ္းအားျဖင့္ အဓိပၸာယ္ထပ္ဖြင့္ရရင္ေတာ့ ေဒြးခ်ဳိးနဲ႔ ႀတိခ်ဳိးလိုပဲ ပါဠိေ၀ါဟာရအရ "ေတး" ဆိုတာကို ၃-ခု လို႔ အနက္ေကာက္ၿပီး ကဗ်ာရဲ႕ စံု-မ အပိုဒ္ ႏွစ္ပိုဒ္ ႏွစ္ပိုဒ္စီမွာ မ-ပိုဒ္ရဲ႕ အဆံုးအကၡရာနဲ႔ စံုပိုဒ္ရဲ႕ အစ (၃) လံုးေျမာက္ အကၡရာတို႔ကို ပဓာနထားျပီး ကာရန္ ထပ္ရ စပ္ရ တာ ေၾကာင့္မို႔ ေတးထပ္ (သို႔) သံုးထပ္ လို႔ ေခၚပါတယ္။
(၂) အမ်ိဳးအျပားအားျဖင့္
အဓိကအားျဖင့္
(က) သာမညေတးထပ္
(ခ) အ႐ိုးခံေတးထပ္
(ဂ) သံုးခ်က္ညီေတးထပ္ ရယ္လို႔ သံုးမ်ိဳးသံုးစား ခဲြျခားထားပါတယ္။
ဒီအမ်ိဳးအစား သံုးမ်ိဳးဟာ အပိုဒ္အေနအထား အေပၚမူတည္ၿပီး ခဲြထားတာျဖစ္ပါတယ္။ အပိုဒ္ အေနအထား အလံုးစံု တူညီၿပီး အစပ္ကာရန္အေနအထားသာ ကြဲျပား ျခားနားပါတယ္။ ဒီသံုးမ်ိဳးကို တမ်ိဳးစီမွာ အစပ္ကာရန္အတူတူယူၿပီး အပိုဒ္ အေနအထား မတူတဲ့ အမ်ိဳးေပါင္း (၆) မ်ိဳး တခါထပ္ၿပီးပြား လိုက္တဲ့အခါ ...
၁) ေတးထပ္ဆန္း
၂) ေတးထပ္ႀကီး
၃) ေတးထပ္ပိုဒ္စံု
၄) ပုလဲသြယ္ေတးထပ္
၅) ပေဒသာေတးထပ္
၆) စၾကာေတးထပ္ ... ဆုိၿပီး ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ စုစုေပါင္း (၁၈) မ်ိဳး ျဖစ္သြားပါတယ္။
ဒီလိုပံုစံနဲ႔ၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။
(၃) အပိုဒ္ေရအားျဖင့္
ေတးထပ္တပုဒ္မွာ စုစုေပါင္း (၁၈) ပုိဒ္ ပါသာ အတိအက်ရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ အကြန္႔ပိုဒ္၊ အတြန္႔ပိုဒ္ေတြ ၾကားညႇပ္ထည့္ခ်င္ ထည့္ႏိုင္ပါတယ္။
(၄) အခံ အအုပ္ အားျဖင့္
ေတးထပ္ရဲ့ အပိုဒ္ (၁၈) ပိုဒ္ကို (၆) ပိုဒ္စီ သံုးလီခဲြထားပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ အပိုဒ္ႀကီး သံုးပိုဒ္ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီအပိုဒ္ႀကီးေတြဆံုးတိုင္း ပုဒ္မ (။) ခ်ထားရပါတယ္။ တခါ ဒီ (၆)ပိုဒ္ကိုမွ အတက္ (အခ်ီ) (၂)ပိုဒ္၊ အခံ (၂)ပိုဒ္၊ အအုပ္ (အခ်) (၂)ပိုဒ္ ရယ္လို႔ ထပ္မံ ခဲြထား ပါတယ္လို႔ ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္း မွာ ဆုိထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕စာေတြထဲမွာေတာ့ ပထမအပိုဒ္ႀကီးကို (၄)ပိုဒ္ခံ၊ (၂)ပိုဒ္အုပ္၊ ဒုတိယအပိုဒ္ႀကီးကို (၂)ပိုဒ္တက္၊ (၂)ပိုဒ္ခံ၊ (၂)ပိုဒ္အုပ္၊ တတိယအပိုဒ္ႀကီးကို (၄)ပိုဒ္ခံ၊ (၂)ပိုဒ္အုပ္ဖို႔ေရးထားပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ဥပေဒသလကၤာနဲ႔မွတ္ရင္ ...
(က) အာဒိဝစနံ ေလးပုိဒ္ခံ၊ အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္။
(ခ) ႏွစ္ပိုဒ္တက္ျပန္၊ ႏွစ္ပုိဒ္ခံ၊ အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္။
(ဂ) အာဒိဝစနံ ေရွးနည္းျပန္၊ အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီအတက္၊ အခံ၊ အအုပ္ပိုဒ္ ေတြဆုိတာက အမည္သတ္မွတ္ခဲြျခားထားတဲ့ သေဘာသိသာ႐ံု မွတ္သားဖို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးႀကီးတာက အပိုဒ္ႀကီးသံုးပုိဒ္ (အပိုဒ္ငယ္-၆ပိုဒ္ စီ) ခဲြဖို႔နဲ႔ အကၡရာ လံုးေရ၊ ကာရန္ ယူပံု၊ ဂ႐ု၊ လဟု ထားပံု မွန္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕မွာဆက္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
(၅) အကၡရာ လံုးေရအားျဖင့္
မ-ပိုဒ္ေတြအားလံုးမွာ အပိုဒ္-၁၅ ကလဲြလို႔က်န္တဲ့အပိုဒ္အားလံုး (၁-၃-၅-၇-၉-၁၁-၁၃-၁၇) ကို အကၡရာ (၅) လံုး (သို႔) (၆) လံုးသာ ထားရပါမယ္။
အပိုဒ္-၁၅ ကုိေတာ့ အကၡရာ (၆) လံုး (သို႔) (၇) လံုး ထားရပါမယ္။
စံုပိုဒ္ေတြမွာေတာ့ ...
အပိုဒ္ (၂-၄-၈-၁၀) တို႔မွာ (၅)လံုးစီ၊
အပိုဒ္ (၆-၁၂-၁၈) တုိ႔မွာ (၇)လံုးစီ၊
အပိုဒ္ (၁၄) မွာ (၆)လံုး၊
အပိုဒ္ (၁၆) မွာ (၄)လံုး အတိအက်ရွိရပါမယ္။ အပိုအေလ်ာ့မရွိရေၾကာင္း သတိျပဳဖို႔လိုပါတယ္။
စာလံုးေရ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ေပၚလြင္ထင္ရွားတဲ့အသံရွိတဲ့ စာလံုးကိုသာ ေရတြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ပုဂံ ဆိုရင္ (၁)လံုး လို႔ပဲ ယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပဓာန ဆုိရင္ (၂) လံုးလို႔ပဲ ယူရပါမယ္။
မူမွန္အားျဖင့္ အစပိုဒ္ (အပိုဒ္-၁) ကို ငါးလံုးနဲ႔ပဲ စေလ့ရွိပါတယ္။ ေျခာက္လံုးထားလည္း မွားေတာ့ မမွားပါဘူး။
ေနာက္ဆံုးအဆံုးသတ္ပိုဒ္ (အပိုဒ္-၁၈) ကို "ေလး" ဆုိတဲ့စာလံုးနဲ႔ အဆံုးသတ္ရပါတယ္။ "လား" ဆိုတဲ့ စကားလံုးလည္း တခါတရံသံုးတတ္ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ အထူးမွတ္ဖို႔က အပိုဒ္(၁၆)မွာ ေလးလံုး အတိ အက် ရွိဖို႔ပါပဲ။
(၆) အစပ္ကာရန္အားျဖင့္
(က) ၁-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၂-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ခ) ၂-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၃-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုး
... ၄-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- အခ်က္
(ဂ) ၄-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၆-အပိုဒ္၊ ၈-အပိုဒ္၊ ၉-အပိုဒ္ တို႔၏ အဆံုးလံုး
... ၁၀-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ဃ) ၅-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၆-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(င) ၇-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၈-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(စ) ၁၀-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၂-အပိုဒ္၊ ၁၃-အပိုဒ္တို႔၏ အဆံုးလံုး
... ၁၄-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ဆ) ၁၁-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၂-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(ဇ) ၁၄-အပိုဒ္၏ အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၅-အပိုဒ္၏ တတိယလံုး --- တခ်က္
(စ်) ၁၅-အပိုဒ္၌ ၆-လံုးရွိလွ်င္ ... ထုိအပိုဒ္အဆံုးလံုးႏွင့္
... ၁၆-အပိုဒ္ အဆံုးလံုး
... ၁၅-အပိုဒ္၌ ၇-လံုးရွိလွ်င္ ... ထုိအပိုဒ္၏ ေနာက္ ၄-လံုးႏွင့္
... ၁၆-အပိုဒ္ ၄-လံုးစလံုး (ေလးလံုးစလံုးကို နေဘယူရမွာပါ)
... ၁၇-အပိုဒ္ အဆံုးလံုး
... ၁၈-အပိုဒ္ တတိယလံုး --- တခ်က္
ကာရန္ယူပံုမ်ားျပား ႐ႈပ္ေထြးတဲ့အတြက္ အထူးသတိျပဳမွတ္သား စပ္ဆိုဖို႔ လိုပါတယ္။
(၇) ဂ႐ု၊ လဟု အားျဖင့္
စာပိုဒ္ေရ ၂-၃-၅-၇-၁၀-၁၂-၁၃-၁၅-၁၆-၁၇ အပိုဒ္ေတြမွာ ေရွ႕ထက္၀က္ရဲ႕အဆံုး သံုးလံုးေျမာက္ အကၡရာ ဌာနမွာ (အ-အား-အိ-အီး-အတ္-အိတ္-အုတ္-အုန္း) စတဲ့ ေလျပင္းအကၡရာ (လဟုသံ) မ်ဳိး ေတြကိုသာ အျမဲထားၿပီး ေနာက္ထက္၀က္၏ အဆံုး ၅-လံုးေျမာက္ အကၡရာဌာန တို႔မွာေတာ့ (အာ-အီ-အူ-အန္-အိန္-အုန္) စတဲ့ ေလေလ်ာ့အကၡရာ (ဂ႐ုသံ) မ်ားကိုသာ အျမဲထားရပါမယ္။
စာပိုဒ္ ၁-၄-၆-၈-၉-၁၁-၁၄-၁၈ အပိုဒ္ေတြရဲ့ ေရွ႕ထက္ဝက္ရဲ့အဆံုး သံုးလံုးေျမာက္ အကၡရာဌာန ေတြ မွာ (အာ-အီ-အူ-အန္-အိန္႔-အုန္) စတဲ့ ေလေလ်ာ့အကၡရာ (ဂ႐ုသံ) ေတြကိုသာ အျမဲထားရမွာျဖစ္ျပီး ေနာက္ထက္ဝက္ရဲ႕ အဆံုးအကၡရာဌာနမွာေတာ့ (အား-အီး-အူး-အက္-ေအာက္-အုတ္) စတဲ့ ေလျပင္း အကၡရာ (လဟုသံ) ေတြကိုသာ အျမဲထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကာရန္နဲ႔ အကၡရာအေရအတြက္ကလြတ္တဲ့ မ-ပိုဒ္ေတြရဲ့အဆံုးက ဝိဘတ္၊ ႀကိယာ၀ိေသသန၊ ပဒါ လကၤာရ ေတြကိုလည္း သူ႔ေရွ႕က ယူတဲ့ ဂ႐ု၊ လဟု အသံအတုိင္း လုိက္ယူသင့္ပါတယ္။ ဒါမွ ဆိုလို႔ ေကာင္းပါတယ္။ အသံေျပျပစ္ပါတယ္။
ဂ႐ု၊ လဟု အသံမမွန္ရင္ စည္းဝါးပ်က္တဲ့ေတးထပ္ ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ရြတ္ဆုိတဲ့အခါ မေကာင္းေတာ့ ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မမွားေအာင္ သတိျပဳဖို႔လုိပါတယ္။
(၈) အျပစ္ေဒါသအားျဖင့္
ေတးထပ္တပုဒ္ရဲ့ ပဓာနကာရန္ ၉ခ်က္မွာ တခ်က္လြတ္သြားခဲ့ရင္၊ ဝဂ္နင္း နဲ႔ ခြါေထာက္ အျပစ္ေတြ ရွိခဲ့ရင္၊ ဂ႐ု၊လဟု လဲြခဲ့ရင္ ေတးထပ္ပ်က္စီးႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီအျပစ္ေတြက ကင္းလြတ္ရပါမယ္။
ေတးထပ္မွာ ကာရန္ယူပံုေတြ၊ စာလံုးေရေတြ၊ အသံေနအသံထား ေလယူေလထား (ဂ႐ု၊ လဟု) ေတြ အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသေတြက မ်ားလြန္းလို႔ ႐ႈပ္လိုက္တာ ဆုိၿပီး စိတ္ပ်က္မသြားၾကပါနဲ႔။ မွတ္ရလြယ္ေအာင္၊ ေရးရလြယ္ေအာင္ ပံုေသဇယား (template) ေလးတခု လုပ္ထားပါတယ္။ က်ေနာ္ လည္း ဒီဇယား ကိုပဲ သံုးပါတယ္။ အဲဒါကိုၾကည့္ေရးရင္ လြယ္ပါတယ္။
ေတးထပ္ပံုစံဇယား
အေရာင္တူ၊ ဂဏန္းတူ ျပထားတဲ့ေနရာေတြကို ကာရန္တူ ယူလိုက္ပါ။ အကြက္ေတြမွာေရးထားတဲ့အတိုင္း ဂ႐ု၊ လဟု ကို ယူလိုက္ရင္ မမွားႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
အပိုဒ္တိုင္းမွာ ေရွ႕တဝက္၊ ေနာက္တဝက္ခဲြရင္ အျမဲတမ္း ပထမ သံုးလံုးဟာ ေရွ႕တဝက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တဝက္ကေတာ့ စာလံုးေရေပၚမူတည္ၿပီး ႏွစ္လံုး၊ သံုးလံုး၊ ေလးလံုး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ထက္ဝက္ခဲြ တဲ့ေနရာကို မ်ဥ္းအနက္ ပိုင္းထားပါတယ္။
၁၅ အပိုဒ္မွာ (၆)လံုး ေရးရင္ ၉ ျပထားတဲ့ အကြက္က စာလံုးတလံုးခ်င္းစီကိုပဲ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈ အပိုဒ္ ေတြအတြက္ အခ်င္းခ်င္း ကာရန္ခ်ိတ္ရပါမယ္။ (အ႐ိုးခံေတးထပ္မွာ ဆက္ျပထားတဲ့ ဦးပုည ရဲ့ 'စပ္မူနည္း' ေတးထပ္မွာ ၾကည့္ပါ။)
၁၅ အပိုဒ္မွာ (၇)လံုး ေရးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အပိုဒ္၁၅ရဲ့ အဆံုး (၄)လံုး နဲ႔ အပိုဒ္ (၁၆) ရဲ့ အစ (၄)လံုးကို ေလးလံုးစလံုး နေဘကိုက္ေအာင္ယူၿပီး အပိုဒ္ (၁၅)၊ (၁၆)၊ (၁၇) နဲ႔ (၁၈) ေတြက ၉ ျပထားတဲ့ အကြက္က စာလံုးတလံုးခ်င္းစီကို ကာရန္ထပ္ခ်ိတ္ရပါမယ္။ (အ႐ိုးခံေတးထပ္မွာ ဆက္ျပထားတဲ့ လိႈင္ထပ္ေခါင္တင္ ရဲ့ ေတးထပ္မွာ ၾကည့္ပါ။)
သာမည ေတးထပ္ အေၾကာင္းကို ဆက္ပါမယ္ ...
ဖတ္ရႈခံစားအားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအထူးပါခင္ဗ်ာ ...
ဟယ္ရီ
5 comments:
၁၅ျပီးကတဲက ေမလျပီးေတာ့ ေရးမဲ့အဆက္ကိုေမွ်ာ္ေနတာ... ၾကာလွေပါ့... ေက်းဇူးပါ..ကိုဟယ္ရီ...
ဟုတ္ကဲ့ .. လာေရာက္အားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးပါ မစုေရ ...
ေစာင့္ေနရတဲ့အတြက္လည္း ေတာင္းပန္ပါတယ္ဗ်ာ ...
ေက်းဇူးပဲ ကိုဟယ္ရီေရ ... လာဖတ္သြားၿပီးပါၿပီ။
စမ္းေရးၾကည့္ဖို႔ေတာ့ ခက္အံုးမယ္။
ေတးထပ္ကို ေရးဖို႔ မရဲေသးဘူး ခုထိ။
မခက္ပါဘူး မေမရယ္ .. ဇယားအတုိင္းသာ ကာရန္ထည့္ လုိက္ ... လြယ္လြယ္ေလး
ေလ့လာ မွတ္သားသြားပါတယ္
ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ~~~~~~။။။။။။။။
Post a Comment