Rudiments and Theory of Music (11)

Time Signature

တိုင္မင္ လို႔ေခၚေနၾကတဲ့ အဓိက Time Signature ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ Simple Time နဲ႔ Compound time လို႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ (၂)မ်ိဳးကိုမွ တခုျခင္းစီမွာ Duple, Triple & Quadruple ဆိုၿပီး ထပ္ခဲြပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အေျခခံ တုိင္မင္ (၆) မ်ိဳးျဖစ္သြားပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ -
1) Simple Duple
2) Simple Triple
3) Simple Quadruple
4) Compound Duple
5) Compound Triple, and
6) Compound Quadruple ဆိုၿပီးျဖစ္ပါတယ္။

Duple Time ေတြဟာ တဘားကို (၂) ခ်က္ အုပ္စုခဲြ ေရတြက္ပါတယ္။ Triple Time ေတြဟာ တဘားကို (၃)ခ်က္ အုပ္စုခဲြ ေရတြက္ပါတယ္။ Quadruple Time ေတြဟာ တဘားကို (၄)ခ်က္ အုပ္စုခဲြ ေရတြက္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သံုးေနၾကတဲ့ Time Signature ကိုၾကည့္ရင္ အေပၚပိုင္းမွာ ဂဏန္းတခု၊ ေအာက္ပိုင္းမွာ ဂဏန္းတခု ေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။ 2/4, 3/4, 4/4, 6/8 စသည္ျဖင့္ ေပါ့။ အဲဒီဂဏန္းေတြမွာ အေပၚက ဂဏန္းအားလံုးဟာ တဘားမွာ (one measure or one bar) ႐ုိက္ခ်က္ ဘယ္ႏွစ္ခ်က္ (သို႔) ေရတြက္ခ်က္ ဘယ္ႏွစ္ခ်က္ (no. of beats) ကို ေဖၚျပပါတယ္။


ေအာက္ကဂဏန္းေတြ မွန္သမွ်ဟာ အဲဒီ ႐ိုက္ခ်က္ တခ်က္စီရဲ့ ၾကာျမင့္ခ်ိန္တန္ဘိုး သေကၤတအမ်ိဳးအစား (Value of note) ကို ေဖၚျပပါတယ္။ အဲဒီတန္ဖိုးေတြကေတာ့
2 = Minim or Half Note
4 = Crochet or Quater Note
8 = Quaver or Eighth Note
16 = Semi-quaver or Sixteenth Note ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔ ေအာက္က ဂဏန္းေတြဟာ Simple Time မွာေရာ Compound time မွာပါ အၿမဲတမ္း စံု ဂဏန္းေတြသာ ျဖစ္ရပါမယ္။ မ ဂဏန္း လံုး၀ မရွိႏိုင္ပါ။ အဲဒါအျပင္ အထက္မွာျပခဲ့တဲ့ 2, 4, 8 or 16 ဂဏန္းေလးမ်ိဳးသာလွ်င္ အၿမဲျဖစ္ရပါမယ္။ ပံုေသမွတ္ထားလို႔ရပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ တခုခ်င္းျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ Simple Time Signature အားလံုးဟာ ပံုမွန္ Note မ်ား ျဖစ္တဲ့ Minim, Crochet, Quaver & Semi-quaver ေတြသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အေပၚဂဏန္းေတြက Duple ဆုိရင္ 2၊ Triple ဆိုရင္ 3၊ Quadruple ဆိုရင္ ပဲျဖစ္ရပါမယ္။ ပံုေသမွတ္ထားလို႔ရပါတယ္။ ေအာက္ဂဏန္းမ်ားကေတာ့ 2, 4, 8, 16 ထဲက တခုခု သာလွ်င္ ျဖစ္ရမယ့္အတြက္ေၾကာင့္ -
Simple Duple - 2/2, 2/4, 2/8, 2/16
Simple Triple - 3/2, 3/4, 3/8, 3/16
Simple Quadruple - 4/2, 4/4, 4/8, 4/16
ဆိုတဲ့ Simple Time Signature (၁၂) မ်ိဳး ကိုရပါတယ္။

ဒီေတာ့ 2/2 ဆိုရင္ တဘားမွာ Minim ႏွစ္လံုးရွိပါတယ္။


2/4 ဆိုရင္ တဘားမွာ Crochet ႏွစ္လံုးရွိပါမယ္။


3/4 ဆုိရင္ တဘားမွာ Crochet သံုးလံုးရွိပါတယ္။


4/4 ဆုိရင္ တဘားမွာ Crochet ေလးလံုးရွိပါလိမ့္မယ္ ..


က်န္တာေတြလည္း ဒီသေဘာအတိုင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ 2/4 ဆိုရင္ |1 .. 2 ..| 1 .. 2 .. | ဆိုၿပီး တဘားစီ တဘားစီကို ေရတြက္သြားရပါတယ္။ 3/4 ဆိုရင္ |1 .. 2 .. 3 ..| 1 .. 2 .. 3 .. |ဆိုၿပီး တဘားစီ တဘားစီေရတြက္သြားရပါတယ္။ 4/4 ဆိုရင္ 1. 2. 3. 4 လို႔ ေရတြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Duple Time အားလံုးနဲ႔ Triple Time အားလံုးမွာ Accent (ခပ္ျပင္းျပင္းဖိတီးရမယ့္ ေနရာ၊ ပိုၿပီး ေပၚလြင္ေအာင္တီးရမယ့္ ေနရာ) ဟာ အၿမဲတမ္း ပထမဦးဆံုး ႐ိုက္ခ်က္ (First Beat) မွာသာရွိပါတယ္။ Quadruple Time အားလံုးမွာ Accent ဟာ ပထမဦးဆံုး ႐ိုက္ခ်က္ (First Beat) နဲ႔ တတိယ ႐ိုက္ခ်က္ (Third Beat) မွာ ရွိပါတယ္။

Compound Time Signature ေတြက်ေတာ့ ေအာက္ဂဏန္း အားလံုးဟာ ပံုမွန္ Note မ်ား မဟုတ္ဘဲ Dotted Note မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Dotted Minim, Dotted Crochet, Dotted Quaver & Dotted Semi-quaver ေတြသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေအာက္ဂဏန္းမ်ားကေတာ့ [B]ပံုေသ [/B]2, 4, 8, 16 ထဲက တခုခု သာလွ်င္ ျဖစ္ရပါမယ္။
အေပၚဂဏန္းအားလံုးဟာ 6, 9 နဲ႔ 12 တခုခုသာ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီအေပၚဂဏန္းေတြက်ေတာ့ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ တိုင္မင္ျဖစ္တာေၾကာင့္ Duple ဆုိရင္ 6 (3+3), Triple ဆုိရင္ 9 (3+3+3), Quadruple ဆုိရင္ 12 (3+3+3+3) ဆိုၿပီး ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ Note တခုကို Dot ထည့္လိုက္ရင္ ဒီ Note ဟာ အသံရွိန္ တ၀က္တိုးသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မူရင္း Note တန္ဖိုး (အသံရွိန္) ရဲ့ တဆခဲြ ျဖစ္သြားပါတယ္ (မမွတ္မိရင္ Dotted Notes and Rest အေၾကာင္းမွာ ျပန္ဖတ္ၾကည့္ပါ)။ က်န္တဲ့ Note သံုးမ်ိဳးအတြက္လဲ ဒီသေဘာအတိုင္းပါပဲ။
အဲဒါေၾကာင့္ -
Compound Duple - 6/2, 6/4, 6/8, 6/16
Compound Triple - 9/2, 9/4, 9/8, 9/16
Compound Quadruple - 12/2, 12/4, 12/8, 12/16
ဆိုတဲ့ Time Signature (၁၂) မ်ိဳးျဖစ္လာပါတယ္။ ဥပမာ အေနနဲ႔ 6/8 ကိုၾကည့္ရင္ ေအာက္ေျခဂဏန္း 8 ျဖစ္လို႔ Quaver ျဖစ္ရပါမယ္။ အေပၚဂဏန္းက 6 ျဖစ္လို႔ (၆) လံုးရွိရပါမယ္။ ဒီေတာ့ တဘားမွာ စုစုေပါင္း Quaver (၆)လံုး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Duple ျဖစ္တာေၾကာင့္ အုပ္စု ၂စု (တနည္းအားျဖင့္ ႐ိုက္ခ်က္ ၂ခ်က္) နဲ႔ပဲ ေရတြက္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ Quaver (၃)လံုး ကို တစု ထားၿပီး အုပ္စု (၂)စု ခဲြလိုက္ပါတယ္။ Quaver (၃)လံုး ဆုိတာဟာ Dotted Crochet တခုနဲ႔ ညီတာေၾကာင့္ ဒီတုိင္မင္ကုိ Dotted Crochet (၂)ခု အျဖစ္ေရးပါတယ္။ ေရတြက္တဲ့အခါ တဘားမွာ ပထမ Quaver ၃လံုး အတြက္ 1 a a, ဒုတိယ Quaver ၃လံုး အတြက္ 2 a a ဆိုၿပီးေရတြက္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တဘားလံုးအတြက္ ဆိုရင္ 1 a a 2 a a ဆုိၿပီး ေရတြက္ရပါတယ္။ 1 .. 2 .. 3 .. 4 .. 5 .. 6 ဆိုၿပီး ႐ိုး႐ိုးေလး ေရတြက္ခ်င္ရင္လည္း ရပါတယ္။
6/8 ဆုိရင္ တဘားမွာ Dotted Crochet (၂) လံုး ရွိပါတယ္ (Quaver (၆) လံုးနဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္) ။


6/4 ဆုိရင္ တဘားမွာ Dotted Minim (၂) လံုး ရွိပါတယ္ (Crochet (၆) လံုးနဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္) ။


9/8 ဆုိရင္ တဘားမွာ Dotted Crochet (၃) လံုး ရွိပါတယ္ (Quaver (၉) လံုးနဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္) ။


က်န္တဲ့ Time Signature ေတြလည္း ဒီသေဘာအတုိင္းပါပဲ။ Compound Time ေတြမွာေတာ့ Dotted Note အားလံုးရဲ့ အစအလံုးမွာ Accent ရွိပါတယ္။
Time Signature အားလံုးကို ေအာက္က ပံုမွာ ျပထားပါတယ္။



Note ေတြကို ေရးတဲ့အခါက်ေတာ့ တတ္ႏုိင္သမွ် beat တခုစာျပည့္ေအာင္ အစုကေလးေတြ အေနနဲ႔ေရးပါတယ္။ ဒီေတာ့ note တခုဟာ beat တခုရဲ့ တန္ဖိုးထက္ငယ္ေနတယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ flag ကို မ်ဥ္းေၾကာင္းေလး (beam) အျဖစ္ေျပာင္းၿပီး အဲဒီ note ေတြကို ဆက္လိုက္ရပါတယ္။ ေအာက္ကပံုမွာ ၾကည့္ပါ။


အဲဒီလို အုပ္စုဖဲြ႔ မေရးဘဲ အေပၚက ဒုတိယပံုမွာလို flag ေတြနဲ႔ပဲ ေလွ်ာက္ေရးရင္ ဖတ္ရတာ မ်က္စိအလြန္႐ႈပ္တဲ့အျပင္ တီးရတာလည္း ခက္သြားပါလိမ့္မယ္။ ပထမပံုမွာလို အုပ္စုဖဲြ႔ေရးလိုက္တဲ့အတြက္ ဖတ္ရတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရွိတဲ့ အျပင္ beat လည္း ေပၚလြင္သလုိ တီးရတာလည္း လြယ္သြားပါတယ္။
တကယ္လို႔ quaver ေတြခ်ည္းပဲ၊ ဒါမွမဟုတ္ semiquaver ေတြခ်ည္းပဲသာ ရွိမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Triple time ေတြမွာ အားလံုးကို beam နဲ႔ တဆက္တည္း ဆက္ၿပီး ေရးလိုက္လို႔ရပါတယ္။ Quadruple time ေတြမွာေတာ့ အုပ္စု ၂စု ခဲြေရးေလ့ ရွိတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ေအာက္က ဥပမာမွာ ၾကည့္ပါ။


အဲဒီ ပင္မ တိုင္မင္ေတြအျပင္ ေရာ့ခ္ဂီတမွာေတာ့ စည္းက်ိဳးတိုင္မင္ေတြျဖစ္တဲ့ ကိုးလို႕ကန္႕လန္႕ တုိင္မင္ ေတြရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ 5/4 တို႔၊ 7/4 တို႔ပါ။ သူတို႔ေတြကေတာ့ အေပၚဂဏန္းနဲ႔ ေအာက္ဂဏန္း သေဘာတရားတူေပမယ့္ (ဥပမာ 5/4 ဆိုရင္ အေပၚဂဏန္း ၅ ျဖစ္လို႔ တဘားမွာ ၅ခ်က္၊ ေအာက္ဂဏန္း ၄ ျဖစ္လို႔ တခ်က္ ဟာ Crochet တခုနဲ႔ ညီတာေၾကာင့္ တဘားမွာ စုစုေပါင္း Crochet (၅)လံုး အတြက္ 1.2.3.4.5 ဆုိၿပီး ေရတြက္ရပါမယ္) Simple Time ေရာ Compound Time ေရာ မဟုတ္ဘဲ Broken Time မ်ားသာျဖစ္ေနတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါေလာက္ဆုိရင္ Time Signature ေတြရဲ့ သေဘာတရားကို ၿခံဳငံုနားလည္ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။

ဆက္ပါဦးမယ္ ...

ဖတ္႐ႈခံစားအားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအထူးပါခင္ဗ်ာ ...
ဟယ္ရီ