ခရမ္းျပာၾကယ္စင္လိႈင္းခတ္သံမ်ား: ျမန္မာကဗ်ာဆိုတာ ဂ်ိဳ(ခ်ိဳ)နဲ႔လား (၁၅)

‎‎ေလးခ်ိဳးႀကီး‎
‎

ေလးခ်ိဳးႀကီးမွာ -‎
‎၁။ ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီး ‎
‎၂။ ကာလေပၚ ေလးခ်ိဳးႀကီး‎
ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။‎

တစ္ခါ ကာလေပၚေလးခ်ိဳးႀကီးမွာ -‎
‎၁။ ကာလေပၚ စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး‎
‎၂။ ကာလေပၚ စာေျဖာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး .. ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးထပ္ကဲြပါတယ္။‎

အဲဒီေတာ့ ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီးကို အရင္စၾကည့္ၾကရေအာင္။‎

ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီး‎
ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီးေတြကို ကုန္းေဘာင္ေခတ္မွာ ဖိုးသူေတာ္ဦးမင္း၊ လူဦးမင္း၊ ဦးဖုန္း စတဲ့ ပညာရွိစာဆို ေတြ ‎‎တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ေရးသားခဲ့ေပမယ့္ ဒီဘက္ေခတ္မွာ မေတြ႔ရေတာ့ဘူးလို႔ဆုိပါတယ္။ ေရးပံု ေရးနည္းကေတာ့ ...‎
‎၁။ အခ်ိဳးေလးခု ပါပါတယ္။‎
‎၂။ ေလးလံုးစပ္လကၤာသြားနဲ႔ စပ္ဆိုတာမ်ားၿပီး တခါတေလ တပုိဒ္မွာ ငါးလံုး၊ ေျခာက္လံုး ေရးပါတယ္။‎
‎၃။ အပိုဒ္ေရ အကန္႔အသတ္မရွိပါ။‎

လကၤာသြားနဲ႔ေရးတဲ့အတြက္ တခ်ိဳ႕ဆရာေတြက လကၤာေလးခ်ိဳးႀကီး လုိ႔လည္း ေခၚပါတယ္။‎
ပံုစံကိုၾကည့္ရင္ ေရးလို႔ရပါတယ္။‎

‎‎ဖိုးသူေတာ္ဦးမင္း ေရး - ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီး‎
လိႈက္လုိ႔သာႏူးေတာ့တယ္၊ ႐ိုက္က်ဴးသံစံုႏွင့္၊ အမၺံဳေဗြ သိန္ျပတဲ့၊ ခ်ိန္လမွာ။‎
ကသစ္ကယ္ ဥကင္၊ ေဗြပလႅင္မွာ၊ ေ႐ႊပင္သခြတ္၊ နန္းတမြတ္က၊ အထြတ္ကယ္တူမည္၊ စစ္ဦးပဲး ရည္ဆဲမို႔၊ ပန္းစည္တဲ့ ‎စံုေျခမွာ၊ ‎ေငြစကဖီ ေ႐ႊစံကားတို႔၊ ၫြန္႔သားတဂုဏ္ ပ်ိဳ႕ပါဘိ၊ ဖူးစို႔ကိုက္ညႇာ။‎
မႈန္လည္တင္ငယ္၊ ပဥၥင္နရည္း၊ ၿငိမ့္ၿငိမ့္သည္းမွ်၊ ႐ိုက္ဟီးသုန္သုန္၊ ၾကက္ႏွစ္စံုက၊ ေစာပုညစက္၊ ေဇယ်ာဖက္မွာ၊ ‎‎အနက္ကယ္မင္နည္၊ ေဇာ္ရန္းရည္ႏွင့္၊ စိန္ရည္မ်က္လွ်ပ္၊ ျမဖဲရံသတ္မယ္လို႔၊ ေအာင္ရပ္ကယ္ကြၽန္းဘံု၊ ‎လြမ္းရည္မာန္ၿခံဳၾကတဲ့၊ ‎နယုန္တာကို၊ ညီလာဘံုဦးက ေမာက္ပါဘိ။‎
‎ျမတ္ေခါင္ငယ္ဝံသ၊ နတ္ေရာင္ပသည္၊ အလွငယ္ဆံုးစြန္၊ မာန္မလြန္တဲ့၊ ရန္ခြၽန္ဘုန္းေတာက္၊ ဖ်ားေ႐ႊေမွာက္မွာ၊ ‎‎ေဖ်ာက္ေရးေျဖဖြယ္၊ ေသာ့မလြယ္ႏွင့္၊ ေနာင့္နယ္ၫႊတ္ၿပိဳ၊ ဆြတ္ေဆြးသာပိုေတာ့တယ္၊ ျမင့္မိုရ္နန္းဦးကိုင္ဝယ္၊ ‎‎သူရာႏုိင္ေအာင္တဲ့မိုးငယ္လို႔၊ တိုးခ်ဲ႕ေလသိ။‎

‎ဒီ ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီးကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အခံႏွစ္ပိုဒ္ အခ်ကာရန္ညီ၊ ဂ႐ုခ်၊ ပထမအအုပ္ပိုဒ္ဆံုးကာနီး ေနာက္ဆံုးႏွစ္ပိုဒ္မွာ ‎အဲဒီ ‎ကာရန္ျပန္ ကိုယူ၊ အအုပ္ႏွစ္ပိုဒ္ ကာရန္ညီ လဟုခ်၊ သာမန္ ေလးခ်ိဳးစပ္နည္းအတိုင္း ‎ဆုိၿပီးစပ္ထားတာကိုေတြ႔ရပါမယ္။ ‎အဲဒီမွာမွၾကားအပိုဒ္ငယ္ေလးေတြမွာ ေလးလံုးစပ္လကၤာသြား နဲ႔ အပိုဒ္ငယ္ေလးေတြ ‎ညႇပ္ေရးသြားတာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ‎ေလးခ်ိဳးငယ္၊ ေလးခ်ိဳးလတ္ေတြထဲမွာ ေလးလံုးစပ္ ညႇပ္ေရးလုိက္ရင္ ‎ေရွး႐ိုးေလးခ်ိဳးႀကီးျဖစ္တယ္လို႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မွတ္ယူရင္ ‎ရပါလိမ့္မယ္။‎
ေနာက္ထပ္ဥပမာတပုဒ္အေနနဲ႔ သီေပါမင္း အိႏၵိယျပည္၊ ရတနာဂီရိအရပ္မွာ နတ္႐ြာစံတဲ့အခါ လယ္တီပ႑ိတ ‎‎ဆရာဦးေမာင္ႀကီးက ေရွးေလးခ်ိဳးႀကီးမူအတိုင္း စပ္ဟပ္လုိက္တဲ့ ေလးခ်ိဳးႀကီးတပုဒ္ကို ထပ္တင္ျပလုိက္ပါတယ္။‎

တဇာတ္သိမ္းျပန္ေပါ့၊ ခပ္သိမ္းျမန္ေျပမွာ၊ ဉာဏ္သံေဝ ကိုယ္ေတာ္ျပပါလုိ႔၊ ဓမၼၿပီၿပီ ေဟာႏိုင္တဲ့၊ သီေပါဘုရင္။‎
တေထာင့္ႏွစ္ရာ၊ ႏွစ္ဆယ္ငယ္သာ၊ ေကာဇာကာလ သဇင္ႏွင္းေဖ်ာ္၊ နတ္ေပါင္းငယ္ေပ်ာ္သည္၊ နတ္ေတာ္လ၏၊ ‎‎ေက်ာ္တဆုတ္ပက္၊ ဆယ့္သံုးရက္ဟု၊ အာစက္ဝွန္ေဝွ႔၊ နဂါးေန႔မွာ၊ ဘုန္းေငြ႔စီရင္၊ မီး႐ႈးျမင္ၿပီး၊ တိုင္းခြင္စုိးရန္၊ ‎ကုန္းေဘာင္႐ိုး ‎တန္ခိုးဖန္၍၊ မဟႏၱာ႐ိုက္၊ ျမန္မာတိုက္ဝယ္၊ မကိုဋ္ကယ္ ေဆာင္ခ်ိန္၊ ျပကၡဒိန္မို႔၊ ဝတိန္ၿပိဳင္နတ္၊ ‎ေဖးတူမတ္လ်က္၊ စတၴာလီသာ၊ ‎အစြန္းေျဖာင့္သည့္ ေထာင့္ႏွစ္ရာ၊ ေ႐ႊၾကာခုိင္ႏဲႊ၊ တူ မီးပဲြတည့္၊ ဆန္းဆဲေတရသ္၊ ‎ခါရက္ျမတ္တြင္၊ သမတ္ကယ္နည္းတူ၊ ‎ကဒဏ္ရွက္ ကနက္ထူလုိ႔၊ ရွစ္ဆူရန္ဟန္႔၊ ျဖဴဝန္းသာျဖန္႔ေတာ့၊ ‎တိုင္းဘံုျပန္႔ျမန္နယ္မွာ၊ ရန္သြယ္သြယ္ ေၾကာက္ေရွာင္ပုန္းရ၊ ‎ဘုန္းလႊင့္အႏွင္။‎
ကုန္းေဘာင္ရန္နည္၊ စည္ဆက္ကယ္တည္သည္၊ ပင္စည္ကြန္႔ကြန္႔၊ ဆယ္တၫြန္႔ဟု၊ ခြၽန္႔ခြၽန္႔ခုိင္ဖူး၊ ပြါးလူးလူးတြင္၊ ‎‎ကံဆူးကံေညာင့္၊ ဘုန္းကိုေမွာင့္လို႔၊ တေထာင့္ႏွစ္ရာ၊ ေလးဆယ္မွာလွ်င္၊ သတၱာစြန္းဆဲ၊ သကၤန္းပဲြႏွင့္၊ ခဝဲပြင့္ခ်ိန္၊ ‎‎ေက်ာ္ရွစ္ရက္ဟု ျပကၡဒိန္မွာ၊ ဝတိန္စံနတ္၊ သိၾကားျပတ္သုိ႔၊ မင္းျမတ္ကယ္ သီေပါ၊ နန္းကေလ်ာလို႔၊ ေရေၾကာအဏၰဝါ၊ ‎‎ပတ္ဝန္းကာသည့္၊ ရတနာဂီ၊ ကြၽန္းငယ္မီွလို႔၊ ဝသီစင္စင္၊ တရားသာမင္ေတာ့၊ ျမန္ဘုရင္ကို၊ ကံပင္ေဆာင္ၫႊန္း၍၊ ‎‎ကြန္းဆုိင္ရာပို႔။‎
ကံအေမြကို၊ ခံေစထံုးတမ္း၊ ကမၻာျငမ္းႏွင့္၊ စည္းကမ္းမေသြ၊ တေျမတိုက္သုိ႔၊ လုိက္ပါေခ်လည္း၊ သံေဝႏွစ္ဆူ၊ ထီးသစ္ထူလို႔၊ ‎‎ျမန္ဘူပတိ၊ ကြၽန္းဂီရိတြင္၊ ဓမၼိကဉာဥ္၊ သခၤါ႐ုဉာဥ္ စုယွဥ္လ်က္၊ ဓမၼဥၥေရာ္၊ သံုးေမြ႔ေလ်ာ္၍၊ ကိုယ္ေတာ္စံတုန္း၊ သံရာဝဋ္ ‎‎အလြတ္႐ုန္းစဥ္၊ ပုန္းမလြတ္သာ၊ ေဘးေသခင္း အတင္းလာ၍၊ နတ္ရြာနန္းျမင့္၊ ၾကငွန္းဖြင့္ဘုိ႔၊ ခ်ိန္သင့္ကြန္းေထာက္၊ ‎‎ခါေတာ္ေလွ်ာက္လို႔၊ ေခတ္ေရာက္ ေကာဇာ၊ အ႒္ သတ္ ေဒြး ဧေကၠးခါတည့္၊ မာဂသီေရာ္၊ စန္းၫိွဳးေလွ်ာ္သည့္၊ ‎‎နတ္ေတာ္ဆုတ္ပက္၊ ေက်ာ္ေျခာက္ရက္မွာ၊ ခ်ဳပ္ပ်က္ကယ္ဇီဝိန္၊ ဥပစၦိန္ျဖင့္၊ ဝတိန္ယာယီ၊ ကြန္းေထာက္သာခ်ီေတာ့၊ ‎‎ေလာကီဝန္႔ခႏၶာကို၊ ျမန္မၾကာ အလ်င္သုဥ္းတဲ့ေအာင္၊ မႈန္းၾကျမန္တို႔။ ။‎

ကာလေပၚ စာေထာင့္ ေလးခ်ိဳးႀကီး‎
ကာလေပၚ စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး ေရးပံု ေရးနည္းကေတာ့ ...‎
‎၁။ အခ်ိဳးေလးခု ရွိရပါမယ္‎
‎၂။ အပိုဒ္အေရအတြက္ကေတာ့ - မ အခ်ိဳး (ပထမအခ်ိဳးနဲ႔ တတိယအခ်ိဳး) ေတြမွာ ၃ပိုဒ္က ၇ပိုဒ္အထိ ထားႏိုင္ပါတယ္။ ‎‎‎ဒါေပမယ့္ ၄-၅ ပိုဒ္ေလာက္ပဲ ထားတာမ်ားတယ္လို႔ဆုိပါတယ္။ စံု အခ်ိဳး (ဒုတိယနဲ႔ စတုတၴအခ်ိဳး) ေတြမွာေတာ့ ‎အနည္းဆံုး ‎၇ပိုဒ္ကေန အဲဒီအထက္ကိုႀကိဳက္သေလာက္ပိုထားလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒုတိယအခ်ိဳးထက္ စတုတၴအခ်ိဳးကို ‎‎အပိုဒ္ပိုမ်ားမ်ားထားၿပီး အရွည္ဆံုးေရးေလ့ရွိ တယ္လုိ႔လဲ ဆုိပါတယ္။‎
‎၃။ အကၡရာလံုးေရအေနနဲ႔ ဒုတိယအခ်ိဳးအဆံုးမွာ ေလးလံုး၊ စတုတၴအခ်ိဳးရဲ့ အစမွာ သံုးလံုး(သို႔မဟုတ္) ေလးလံုး ‎‎ပဲထားရပါမယ္။ က်န္အပိုဒ္ေတြမွာေတာ့ အနည္းဆံုး ၆လံုးကေန အမ်ားဆံုး ၁၅လံုး၊ ၁၆လံုး ေလာက္အထိ ‎ထားႏိုင္ပါတယ္။ ‎အဲဒီထက္ ပိုသြားရင္ေတာ့ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ ေလမမီေတာ့ဘဲ စည္းဝါးလည္း မကိုက္ေတာ့ဘူးလို႔ဆုိပါတယ္။‎
က်န္တဲ့ ကာရန္ယူပံု၊ ဂ႐ု၊ လဟု ထားပံုေတြကေတာ့ ေလးခ်ိဳးရဲ့ စည္းမ်ဥ္းအတိုင္းပါဘဲ။ ‎
အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖရဲ့ ကာလေပၚစာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီးကို နမူနာ ဖတ္ၾကည့္ပါ။‎

‎‎မႏၲေလးၿမိဳ႕၊ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ ေရး - ေနျပည္ေတာ္ အလြမ္းဖြဲ႔စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး

ျမတ္ေကာဇာ လွစ္ဆိုျပရမွာျဖင့္၊ သတ္ေဇာဒြါ-ဧစ္ကိုက်ကာမွ၊ ေခတ္ညိဳလွ-ျမန္မာေျပ၊ (အမယ္ေလး) "ဟစ္ငိုစရာ့-‎အခါေပ"။‎
မေသြေစာင္းေပဘု၊ ေရေၾကာင္းဗ်ဴဟာခ်ီ၍၊ တူရာသီဆန္းရက္ငါးမွာလ၊ နယ္ျခားေျမေက်ာက္တိုင္ ရပ္ဆီက၊ ‎‎ကင္းတပ္သေခၤ်ကိုေနာ္ကြယ္ "ခြင္းျဖတ္ဝင္ေမႊ"။ ။‎
ရက္အ႒ာ ႀကံဳအတြင္းမွာေတာ့၊ စက္မဟာအဟုန္ ျပင္းတာေၾကာင့္၊ မင္းလွၿမိဳ႕မွန္ဆိုက္ေလ၊ ရန္မိုက္ေခြၽမဲ့ ျမန္မာမ်ား၊ ‎‎‎"ခံတိုက္ေပမဲ့ အကြာသား"။ ။‎
စခန္းငယ္ယွဥ္၊ လမ္းအစဥ္တပ္ေတာ္ရွိၿပီဘု၊ သတင္းလွ်ံ ျမင္းၿခံထိကာမွ၊ အသိဉာဏ္ ႏုစေတာင္းငယ္ႏွင့္၊ ‎ကဝိဟန္ ‎ျပဳမူေကာင္းသူက၊ အေၾကာင္းကို မျမင္ေလ၍၊ စကားေျပ ေျပာရင္လႊတ္ပါဖ်၊ ျပားဝတ္ကာ ‎ရွိပန္ေတာင္းေသာ္ေၾကာင့္၊ ‎ေက်ာက္ေျမာင္းဝန္ အျမန္ေျပးရွာရ၊ အေရးပိုင္ မိန္႔ဆိုခ်က္မွာလ၊ လက္နက္ကုန္ အပ္ႏွံသ ‎လွ်င္ျဖင့္၊ ခြင့္လိုရာ ေတာင္းပန္ပ ‎မယ္လို႔၊ ခ်ိဳလွစြာ ဉာဏ္နီစြက္ထာမို႔၊ ခြင့္လိုရာ ယူေစလို႔ျမြက္မိတယ္၊ (အမယ္ေလး) ‎ပ်ိဳးပ်က္သြယ္ဘြား။ ။‎
‎[ဘံုတျပည္စံ ေမွာက္လွန္မည္ပ၊ မိုးထက္ၾကယ္မ်ား၊ ကုန္အညီျပန္ ေတာက္လွ်ံခ်ီပ အမတ္ေတြ ျမင္းထက္ဖ်င္း၊ ‎ငကင္းေခါင္ဖ်ာ့ ‎သိုက္ျမၫွာအပ္ မေဘြရွစ္ရက္တြင္း .. ၊ အတင္းေဆာင္သြား၍လိုက္ ရရွာ၊ ဆက္ဆက္ယူမတဲ့ ဆိုတ ကာ၊ ‎‎ၾကြက္ၾကြက္ဆူသနဲ႔ ‎ငိုၾကရွာ၊ ရက္စက္သူမကြဲ႔ ခ်ိဳလွစြာ၊ ထိုခါငိုရွာ ဗိုလ္ပါ လူတလႊားငယ္တို႔၊ ႐ိုင္းေလ-မႈိင္းေဝ-တိုင္းေျပ ‎ပစ္ခြါသြားရွာရတယ္၊ ‎‎(အမယ္မင္း) အဝါးမဝျငား၊ တရားဓမၼ မမွားရွာဘု၊ (သခင့္ကိုကြယ္) သိၾကားကလဲ မ,မ၊ ‎မယားလွရယ္ေၾကာင့္၊ ကုလားက ‎သေဘၤာႏွင့္ တင္ယူပါၿပီ တကား။]‎
မွတ္ခ်က္။ ။ [ ... ] ဤကြင္းအတြင္း စာသားမွာ ေလးခ်ိဳးကဗ်ာမဟုတ္၊ အဓိပၸာယ္စံုလင္ရန္ သံဆန္းဆက္ထားျခင္း ‎ျဖစ္သည္။‎

‎အယ္ဒီတာ ဆရာလြန္း ေရးသားေသာ ဘြိဳင္းေကာက္ဋီကာ က်မ္းမွ - ‎‎ကာလေပၚ စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး
တေဇယ်ံဳ ေခ်ာင္ေတြ ေျမႇာင္ေဘြ ျမန္းခဲ့ရပါေတာ့၊ ေရႊတိဂံု ေတာင္ေျခခပန္းတြင္မွ၊ ေညာင္သေျပပန္းေတြႏွင့္-သြန္းသနဲ႔ ‎‎ကသိုဏ္းေရျဗဟၼစိုရ္၊ (ကြယ္တို႔ရယ္) "ေအာင္ေျမဗဟန္းဆီသို႔ -လြန္းရဲ့ မႈိင္းေရႊကိုယ္" ။‎
ေအာ္ ... ဇရပ္အမတို႔ကိုလ၊ အမွတ္ရမိတဲ့ျပင္၊ ကႆပေထရ္ အရွင္ဆရာစံတဲ့၊ သာလာယံ အထိကရ ေက်ာင္းရဲ့ျပင္၊ ‎‎စာဝါတညံညံ တပည့္မအေပါင္းေတြႏွင့္၊ မဂ္ေၾကာင္း-ဖိုလ္ဝင္လွည့္ေပမဲ့၊ အရိယာ လကၤာေခၚသည့္၊ ‎မဂၤလာအေက်ာ္အေမာ္-‎အရာမ္တြင္းရဲ့ျပင္၊ မွန္ကင္းေနရဒင္သို႔၊ ေျမပလႅင္ ေရႊက်င္ တိုက္ဆီသို႔၊ ဦးခိုက္ကာ ပဏာလႈံလို႔မို႔၊ ‎အညာရဂံု-ေတာဟိတ္ ‎ဝါသနာမေသးသူက၊ တအာ႐ံု-မေနာစိတ္မွာ မေအးေသာ္လဲ၊ ေတြးဆ-ၾကည္ညိဳတယ္ေနာ္ကြယ္ .. ၊ ‎‎"ေဝးကမွီခို"။‎
စိန္စမုခ္ အေဆာင္ေဆာင္-အလွ်ံမေနာ္ ပတၲျမားေတြနဲ့၊ သိဂၤုတ္ေတာင္ ဆံေတာ္ဘုရားကိုလ၊ ေအာ္ ... အမ်ားေသာ ‎‎တပည့္ေတြနဲ႔ ကတိေတာင္းဆုဆို၊ ေကာင္းမႈထိုထိုရယ္ႏွင့္ ဓမၼေရႊဗ်ာေကြၽး၊ ၎ "ကုသိုလ္ ေတြကိုျဖင့္ အမွ် အမွ် ‎ေဝကာေပး"။‎
ေကာလိပ္အပ်က္တြင္၊ ေဇာစိတ္လက္ ဆရာ မရႊင္သနဲ႔၊ အညာတခြင္ လွည့္ခဲ့ၿပီး၊ ဇာတိေျမ အလံုေက်းေပေပါ့၊ မံုေရြးမွာ ‎‎တေႏြၾကာေတာ့၊ ေဇယ်ာသူ ေကသာတို႔ပင့္ေပသမို႔၊ အခြင့္ႀကံဳရာ တြယ္ေရာ့မကြဲ႔လို႔၊ ပုညာစြယ္-ေတာင္ခပန္းတြင္မွ၊ ‎ေအာင္ပန္း ‎ကဗ်ာဂီတာတို႔နဲ၊ ေရွာင္မလမ္း ယာယီသာဘို႔လို႔၊ ဆရာသည္တဝါမွာ ပါရမီမာလာ ကေလးတို႔ရဲ့ျပင္၊ ‎ေဆးေပးမီးယူ ‎ႏွစ္က်ိပ္ေက်ာ္မွ်တြင္မွ၊ အႏွိပ္ေတာ္ ဒကမေတြ စံုညီညာနွင့္၊ ယမံုသီတာ ေတာင္ေျခဝိုင္းေပတဲ့၊ ဘံုသီဟာ ‎‎ေအာင္ေျမကသိုဏ္းတြင္မွ၊ (အမယ္မင္း) သမိုင္းအေလွ်ာက္-တဂိုဏ္း တဂိုဏ္း မေထာက္တဲ့၊ ေၾကာက္ဖြယ့္ ‎ျပည္ရြာအေရးေပမို႔၊ ‎ေအာ္ ... "မႈိင္းတေယာက္ အႏွီတဝါျဖင့္ မေအးရေပဘု"၊ (စႏၵာရယ္) "စစ္ကိုင္းေခ်ာက္ဆီက-‎ဘြိဳင္းေကာက္ဋီကာေရး"။ ။‎

အယ္ဒီတာ ဆရာလြန္း ဆိုတာဟာ ဆရာႀကီး အလကၤာေက်ာ္စြာ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးက ‎ကာလေပၚ ‎စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီးကို မဟာကဗ်ာေလးခ်ိဳးႀကီး လို႔လည္း ေခၚေဝၚသမုတ္ ထားပါတယ္။ ‎
‎ဒီေလးခ်ိဳးႀကီးေတြကိုၾကည့္ရင္ အခ်ိဳးတစ္ခုရဲ့ အဆံုးပိုဒ္ေတြမွာ မ်က္ေတာင္ကြင္း " .. " နဲ႔ျပထားတဲ့အပိုဒ္ ေတြဟာ ေရွ႕အပိုဒ္နဲ႔ ‎‎နေဘယူၿပီး ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့ခ်ထားတာကိုေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့ ခ်ထားတာကိုပဲ "စာေထာင့္" ‎လို႔ေခၚပါတယ္။ ‎ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့ေလးခ်ိဳး လို႔လည္း ေခၚပါေသးတယ္။ တစ္ခါ အပိုဒ္တိုင္းလိုလိုမွာ နေဘထပ္နည္းေတြနဲ႔ ‎‎ထပ္ကာထပ္ကာတြန္႔ထား၊ ကြန္႔ထားတဲ့ တြန္႔ပိုဒ္ေတြထည့္ ထားတာေၾကာင့္ ထပ္တြန္႔ေလးခ်ိဳးႀကီး လို႔လည္း ေခၚျပန္ပါတယ္။ ‎‎ေနာက္ထပ္ၿပီး ဒီေလးခ်ိဳးႀကီးေတြရဲ့ ပထမအခ်ိဳးရဲ့ အတြင္းမွာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အဆံုးမွာ၊ ဒုတိယအခ်ိဳးရဲ့ အတြင္းမွာ၊ ‎‎ဒါမွမဟုတ္ ‎အဆံုးမွာ၊ တတိယအခ်ိဳးရဲ့ အတြင္းမွာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အဆံုးမွာ ေလးခ်ိဳးကဗ်ာရဲ့ ကာရန္နဲ႔လည္း ‎ဆက္စပ္ရေအာင္ စကားေျပ၊ ‎လကၤာေတြကို ၾကားၫွပ္ၿပီး ထည့္သြင္းစပ္ဆိုေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီလို အေကြ႔အေထာက္၊ ‎အေႏွာက္အယွက္ျပဳၿပီး ‎စပ္ဆိုတဲ့အတြက္လည္း စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး လို႔ေခၚၾကပါေသးတယ္။ ေလးခ်ိဳး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ‎စကားေျပလကၤာ သံုးပိုဒ္ ‎ညႇပ္ၿပီးထည့္တာကလဲြလို႔ စပ္ဆိုပံုက အတူတူပါပဲ။ ဒီအတြက္ အေထြအထူး နမူနာ ‎မေဖၚျပေတာ့ပါဘူး။‎
အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ေလးခ်ိဳးေတြေရးၾကရာမွာ "မ" အခ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ ပထမ နဲ႔ တတိယအခ်ိဳးေတြမွာ အပိုဒ္ေရ ‎‎နည္းနည္းေရးၿပီး "စံု" အခ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ဒုတိယ နဲ႔ စတုတၴအခ်ိဳးေတြမွာ အပိုဒ္ေရ မ်ားမ်ား၊ အထူး သျဖင့္ စတုတၴအခ်ိဳးမွာ ‎အပိုဒ္ေရ ‎အမ်ားဆံုးေရးၾကတာကို သတိျပဳသင့္ပါတယ္။‎ ‎
‎ဒီ ေလးခ်ိဳးႀကီး ေတြကေတာ့ ဒီေခတ္မွာ ေရးတာ မေတြ႔ရသေလာက္ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဆရာတင္မိုးေတာ့ ေရးထားတာ ‎ဖတ္ဖူးပါတယ္။‎

ကာလေပၚ စာေျဖာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး‎
အေပၚမွာျပခဲ့တဲ့ ကာလေပၚ စာေထာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီးကို "ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့" မခ်ဘဲ တစ္ထပ္တည္း (နေဘ ထပ္တြန္႔ပိုဒ္ ‎‎မထည့္ေတာ့ဘဲ) ခ်လိုက္ရင္ ကာလေပၚ စာေျဖာင့္ေလးခ်ိဳးႀကီး ျဖစ္သြားပါတယ္။ "..." မတိုင္ခင္ အပိုဒ္ကို ‎ျဖဳတ္လိုက္႐ံုပါပဲ။ ‎ဒီေတာ့ နမူနာ အေထြအထူးမျပေတာ့ပါဘူး။‎

သံခ်ိဳေလးခ်ိဳး‎
သံခ်ိဳေလးခ်ိဳးကို သံခ်ိဳ လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ သံခ်ိဳေလးခ်ိဳးဆိုတာကေတာ့ ဒီေလးခ်ိဳးေတြကိုဘဲ အသံ ေလးပါး (တက္သံ၊ ‎‎သက္သံ၊ နိမ့္သံ၊ တုိင္သံ)ေတြနဲ႔ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္း၊ ခ်ိဳခ်ိဳသာသာနဲ႔ နားေထာင္ ခ်င္စဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ‎စပ္ဟပ္ရတဲ့အတြက္ ‎သံခ်ိဳ လို႔ေခၚပါတယ္။ ေလးခ်ိဳးေရးနည္းနဲ႔ ဥပေဒသခ်င္း အတူတူပါပဲ။ အကၡရာ ကေတာ့ ‎ေလးခ်ိဳးလတ္လိုပဲ တပိုဒ္ကို ၅လံုး၊ ‎၆လံုးေလာက္ထားပါတယ္။ ကာလေပၚေလးခ်ိဳးႀကီးေတြေလာက္ အလံုးေရလည္းမမ်ား၊ ‎တြန္႔ပိုဒ္လည္း မမ်ားရပါဘူး။ ‎အခ်ပိုဒ္ေတြမွာေတာ့ ..‎
ပထမအခ်ိဳးကို ၅လံုး၊ ၆လံုး‎
‎ဒုတိယအခ်ိဳးကို ၄လံုး‎
တတိယအခ်ိဳးကို ၅လံုး၊‎
စတုတၴအခ်ိဳး ၄လံုး ... ခ်ေပးရပါတယ္။‎
နမူနာအေနနဲ႔ ၁၂၃ဝ ျပည့္ႏွစ္က ေရႊဓါးဗိုလ္ အမည္ခံ ပညာရွိတစ္ဦး စပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ဟန္လင္းႀကီးၿမိဳ႕ရဲ့ အံ့ဘြယ္ ၉ပါး ‎‎သံခ်ိဳေလးခ်ိဳးကို ျပလိုက္ပါတယ္။‎

‎‎‎ဟန္လင္းၿမိဳ႕ အံ့ ၉ပါး ဘဲြ႔ သံခ်ိဳ‎
ေရႊလင္းေျမအံ့ဘြယ္ကိုး၊ စာထိုးကာ ေရႊမင္ႏွင့္၊ သေျပခြင္ ေပတင္ေနာက္လူတို႔၊ နည္းမွတ္ေလာက္ သိစဘြယ္။‎
စံတရာတေယာက္ မင္းတြင္မွ၊ ေနာင္ရင္း ျပဴမဟာႏွင့္၊ တအူခ်ာ ညီေတာ္ၿပံဳးတို႔တြင္၊ ေနာင္ဘုန္း ကံေတာ္ရွိန္ေၾကာင့္၊ ဥႏၷဒိန္ ‎‎ေမွ်ာ္လွ်င္ထြက္ရ၊ ညီမ်က္ႏွာခ်ိဳလို႔ၿပံဳးျပန္ေတာ့၊ ထစ္ခ်ဳန္းကာ ရတနာမ်ိဳး၊ မိုးက်အကယ္။‎
‎ဧ-ခ်ိဳ-ငန္-ပူေရျပြမ္းတဲ့အျပင္၊ သာထန္း ပင္ပေဒက၊ အင္ႏွစ္ေထြ ထေညႏို႔ကိုလ၊ ျပည္စို႔ေသာက္ မကုန္ခမ္းႏိုင္ဘု၊ အိုင္စမ္း ‎‎နဒီလွ်ံက၊ တညီစံ ေဝႆန္ကိုေရာက္ျပန္ေတာ့၊ ခန္းေျခာက္တယ္ ဆိုတဲ့ ကုန္း ရယ္ႏွင့္၊ ပင္လံုးစံု ေလွ်ာ္ျဖဴဟာက၊ စကားဝါ ‎‎အျမႊာပြင့္တဲ့ျပင္၊ တီးသံဆင့္ အသြယ္သြယ္၊ နာဘြယ္သည့္ နတ္ဆိုင္း။‎
ဇာတ္ဘာသာ၊ သတၱဝါ ေရႊဘီလားရယ္တုိ႔၊ ႏွစ္ပါး ဒြန္ဂေဟပ၊ အင္ႏွစ္ေထြ ကိုယ္ကိုျပေတာ့၊ အဗၻ ႏၱရာ ေခၚသည့္ ‎သရက္ေမာ္ ‎ခက္ေပၚကိုးဘို႔မွာ၊ ေျခာက္မ်ိဳးရတနာဝင္မို႔၊ ဇရာရွင္ လွ်ာတြင္ရစ္ရလွ်င္၊ ႏွစ္ခါပင္ ကညာစင္ ျဖစ္ေလာက္ကဲ့၊ ‎သည္ေခတ္ကို ‎ႀကံဳခ်င္စမ္းပါဘိ၊ က်မ္းထြက္သမိုင္း။‎

ေနာက္ထပ္ျပခ်င္တာကေတာ့ မွတ္သားဖို႔ေကာင္းလွတဲ့ ကဗ်ာ႔ပါရဂူ မာန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ့ သံခ်ိဳေတြပါပဲ။ ‎‎စကားလံုးအသံုးအႏႈန္းက အလြန္ပဲေျပာင္ေျမာက္လွပါတယ္။ အဲ ... ဒါေပမဲ့ နည္းနည္းေတာ့ ၾကမ္းပါတယ္။ ဂမၼေဒါသ သင့္တဲ့ ‎‎အသုံုးအႏႈန္းေတြပါေနေပမယ့္လည္း ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ရဲ့ စာေတြလုိပဲ ေျပာင္ေျမာက္လြန္းလွလို႔ ေဖၚျပလိုက္ပါတယ္။ ‎‎နည္းနည္းေတာ့ သည္းခံၿပီးဖတ္ပါလို႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္။‎

‎ကဗ်ာ့ပါရဂူျဖစ္ေတာ္မူေသာ
မာန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးေရးေသာ
‎‎ပဒုေမာဝါဒ-သံခ်ိဳေလးခ်ိဳးမ်ား
‎(၁)‎
သူ မတို႔ေလမွ၊ သူတို႔လွ်င္ တကယ္ျမည္တဲ့၊ ၿမိဳ႕မာန္လည္ ေရႊစည္ႀကီးပါကဲြ႕၊ တီးသမွ် ဖိမ့္ဖိမ့္တုန္။‎
သူမာလွ်င္-မာစိန္ေစာင္းပါတဲ့၊ သူေပ်ာင္းလွ်င္ အေရျဖစ္ႏိုင္ငဲ့၊ မယံုလွ်င္ မေအႏွင့္ စစ္လွည့္ေတာ့၊ စနစ္ကို ‎ကုန္မလင္းေသာ္လဲ၊ ‎အျပစ္ဆို ဂုဏ္သတင္းကိုလ၊ ေလညႇင္းရာ သင္းကာပ်ံ႕၊ ပန္းရနံ႔ပံု။‎
‎ဓာတ္ မသိဟာမို႔၊ ဟတၳိ-ယုန္ငယ္ထင္ထင့္၊ ဟိုေအာက္ခြင္ ငစင္႐ိုင္းဟာႏွင့္၊ ငသိုင္းေတြ အညာဆန္တို႔ကို၊ တံငါလန္ ‎‎ေရႊလည္ေကြ႔တြင္ျဖင့္၊ တခါျပန္ ဆန္မေရြ႕ရေအာင္၊ ေဘးေတြ႔စိမ့္ တက္တက္ကုန္၊ မစုန္ရသည့္တိုင္း။‎
‎႐ိုးသိသိ၊ ငါးပိ-ငါးခ်ဥ္ သိပ္ပါလို႔၊ ေထာင္းႀကိတ္ေခ် ေၾကေအာင္ ညက္ေစမွ၊ ေနာင္ဆက္ကာ အေရစစ္သည့္ျပင္၊ ေခြးဖင္ ‎‎ေခ်းပင္ျဖစ္ရမယ္၊ ငါးညစ္ တလိုင္း။ ။‎
‎(၂)‎
မာန္မလုပ္ခ်င္ဘု၊ မာန္လုပ္လွ်င္ လြယ္သည္သာပ၊ ငယ္မည္မွာ န ကို သတ္႐ံုပဲ၊ ေနရပ္ကြယ္ မာန္ေရႊလည္ႏွင့္၊ မာန္ႏွစ္လီ ‎‎မာန္စံုကြန္႔၊ ဖူးအၫြန့္ ေခါင္ကတင္။‎
သို႔ကတဲ၊ လုပ္ဘဲ သမၸဇဥ္ႏွင့္၊ မာန္မယွဥ္ ဉာဏ္ယဥ္အုပ္ပါလို႔၊ ထိန္းခ်ဳပ္ကာ မာန္ကိုကင္းေစရ၊ ယင္းခုေခတ္တြင္။‎
တကယ္ဆို တကယ္လားပါတဲ့၊ အက်ယ္ဆို က်ယ္မပြားၿပီဘု၊ ျမတ္ဖ်ားငယ္ စိေႏၲယ်ာမွ၊ လူၿပိတၲာ ပူရာဏ တို႔ကို၊ ယူမိစၦာ ‎‎သကာက်ေအာင္လို႔၊ မီးေရျပ တန္ခိုးဆင္၊ အ႐ိုးပင္လာက်မ္း။‎
ထို႔တူသာ၊ ၿပိဳင္လိုလွ်င္ ၿပိဳင္လာေတာ့၊ ၿပိဳင္လာလွ်င္ ၾကာမေႏွးေစႏွင့္၊ ႐ႈံးသူဟာ ႏွမေပးပါလို႔၊ လိုေသးလွ်င္ ‎ကိုယ္တိုင္ယူမပ၊ ‎ႏိုင္တဲ့သူ ေယာက္ဖႀကီးပါပဲ၊ ဇက္ေပၚမွာ ေဒါက္ခြစီးတဲ့ျပင္၊ -ီီးစုတ္ၾကတမ္း။ ။‎
‎(၃)‎
ပဒုမ၊ တုပကာ နင္မေယာင္ႏွင့္၊ ဆင္ေျပာင္ကို ျခင္ေကာင္ဝါးသည္သို႔၊ ယား႐ံုမွ်သာ။‎
ဉာဏ္အသက္ကိုလဲ၊ စံဖက္ကာသင္မေမွ်ာ္ဘု၊ သင့္မယ္ေတာ္ရွင္ဇလာႏွင့္၊ ခင္ဆရာအိမ္ေထာင္က်လွ်င္လ၊ ပဒုဆို ေမာင္ေရႊမ ‎‎မွာ၊ သား ငယ္မွ်သာ။‎
ပညာကို ယွဥ္ကာခ်င့္ရလွ်င္၊ အခြင့္ငယ္ အရာႏွင့္၊ ေယာဇနာ သမၺန္မ်ိဳးကိုလ၊ နည္း႐ိုးပင္ဘာမက်ခင္က၊ မင္းရန္စ ငါ့ကိုရွာ၊ ‎‎ငါဘာျပဳျဖဳန္မတုန္း။‎
ႏွစ္ဖက္ကန္း၊ မ်က္ခမ္း ေနကိုၿပိဳင္သို႔၊ ခြင္လံုးယိုင္ မင္းစာမွားၿပီမို႔၊ အလားငယ္ ပါယ္မက်ေစႏွင့္၊ သာအယာ ‎ခြင့္ေက်က်ေအာင္ပ၊ ‎ငါဆရာ မင့္ေဘဘကိုကြယ္ ... ဦးခ်လွဲ႔အုန္း။ ။‎

‎ဒါဆိုရင္ ေလးခ်ိဳးအေၾကာင္းက အဆံုးသတ္ပါၿပီ။ ‎

ျမန္မာအခ်ိဳးကဗ်ာေတြရဲ့ အပိုဒ္ေရ၊ ကာရန္စပ္ဟပ္ပံု၊ အခ်ီအခ် ေလယူေလထားပံု (ဂ႐ု၊ လဟု ယူပံု) ေတြကို အလြယ္တကူ ‎မွတ္ရေအာင္ ဇယားေလးနဲ႔ ျပလုိက္ပါတယ္။

‎