ျမန္မာကဗ်ာဆိုတာ ဂ်ိဳ (ခ်ိဳ)နဲ႔လား (၅)
ႀကိယာ
ျမန္မာဘာသာမွာ ႀကိယာဆိုတာ ျပဳျခင္း၊ သြားျခင္း၊ စားျခင္း စတဲ့ပုဒ္ေတြကို ေခၚတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာ မွာေတာ့ ႀကိယာဆိုတာ အဲဒီ ပုဒ္ေတြနဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ပါဘူး။ တနည္းအားျဖင္႔ Verb မဟုတ္ပါဘူး။ ကဗ်ာအဖဲြ႔ေတြမွာ အဆံုးသတ္၊ အဆံုးခ် ရာမွာသံုးတဲ့ အကၡရာေတြကို ဆိုလုိပါတယ္။
ေညာင္ရမ္းမင္းဆယ္ဆက္၊ စေနမင္းလက္ထက္မွာ အ၀(အင္း၀)ၿမိဳ႕ ေ႐ႊၾကက္ယက္ ေက်ာင္းတိုက္ေန ႐ွင္ဥကၠံသမာလာ စီရင္ေရးသားအပ္တဲ့ က၀ိကဏၭပါသ လကၤာက်မ္းအလိုအရ ႀကိယာ (၆၀) ႐ွိပါတယ္။
ေတာင္တြင္းႀကီးစီရင္စု၊ ၿမိဳ႕လုလင္ၿမိဳ႕ ဇာတိဖြားျဖစ္တဲ့ ငယ္နာမည္ ေမာင္ညိဳ၊ ရဟန္းဘဲြ႔ ႐ွင္မဟာ သီလ၀ံသ ေရးသားစီရင္တဲ့ က၀ိပါသဏၭက်မ္း အလုိအရ ၆၄ပါး အျပား႐ွိပါတယ္။
က၀ိကဏၭပါသ လကၤာက်မ္းထြက္ ႀကိယာ(၆၀) လကၤာကေတာ့ ...ေညာင္ရမ္းမင္းဆယ္ဆက္၊ စေနမင္းလက္ထက္မွာ အ၀(အင္း၀)ၿမိဳ႕ ေ႐ႊၾကက္ယက္ ေက်ာင္းတိုက္ေန ႐ွင္ဥကၠံသမာလာ စီရင္ေရးသားအပ္တဲ့ က၀ိကဏၭပါသ လကၤာက်မ္းအလိုအရ ႀကိယာ (၆၀) ႐ွိပါတယ္။
ေတာင္တြင္းႀကီးစီရင္စု၊ ၿမိဳ႕လုလင္ၿမိဳ႕ ဇာတိဖြားျဖစ္တဲ့ ငယ္နာမည္ ေမာင္ညိဳ၊ ရဟန္းဘဲြ႔ ႐ွင္မဟာ သီလ၀ံသ ေရးသားစီရင္တဲ့ က၀ိပါသဏၭက်မ္း အလုိအရ ၆၄ပါး အျပား႐ွိပါတယ္။
မဥၨဴဘုန္းေမာ္၊ ပြင့္ခ်ိန္ေျမႇာ္သည္၊ ဗန္းေမာ္ေခါင္ထိ၊ တုမ႐ွိသည့္၊ က၀ိကေ၀၊ ေစာျမဳေတ။ ႏွစ္ေထြလကၤာ၊ က်မ္း၌လာသား၊ နည္းနာနယ၊ ၀ိတၴာရျဖင့္၊ သံုးတန္ဆင့္၍၊ ဖြင့္သည့္ကဗ်ာ၊ ကိရိယာတြင္၊ သမာေသန၊ မူလမေဇၩ၊ ကိုသာေပတည့္၊ သံေျခပ်ံ႕ၫွင္း၊ ကြၽႏု္ပ္ခင္းပိမ့္ -
လွ်င္ လွ်င္း မူကား၊ ၀ယ္ သား တမင့္၊ ခ်ိမ့္ ျဖင့္ တြင္ ၏၊ ပိမ့္ လွည့္ မည္ အံ့၊ ေလာ တံု မံ့ (တည့္)၊ ေသာ္ ခံ့ ဘူး ေသာ၊ မူေလာ ရကား၊ မူ အား မွ က၊ လိမ့္စြ တံ့ လည္း၊ တိ တည္း ခ်ည္း ဟု၊ ခဲ့ နည္း ႏိႈက္ လ်က္၊ ေၾကာင့္ ထက္ မို႔ လည္း၊ စမ့္ သည္ စိမ့္(ႏွင့္)၊ တံုး လိမ့္ တည့္ ေတာ့၊ ကား ေလာ့ ေ႐ြ႕ သို႔၊ မွ် တုိ႔ ငွာ ႐ွင့္၊ တမံု႔ ႏွင့္ ကို၊ ႐ွင္ပင့္ဉာဏ္ေတာ္၊ ထြန္းေပၚက်ယ္ခ်ဲ႕၊ ယွဥ္ခဲ့တတ္ေတာ္မူဘုရား။
လက္သည္းကြင္း () အတြင္းမွာ႐ွိတဲ့ အကၡရာေတြကေတာ့ ပဒပူရဏ (အပိုဒ္ျပည့္ေအာင္ ျဖည့္ၿပီး စပ္ဆိုထားတဲ့ စာလံုး) သာျဖစ္လို႔ ႀကိယာစာရင္းမွာ ထည့္ဖို႔ မလုိပါဘူး။
႐ွင္မဟာ သီလ၀ံသ ေရးသားစီရင္တဲ့ က၀ိပါသဏၭက်မ္းထြက္ ႀကိယာ (၆၄) ပါးဆိုတာကေတာ့ 'ကာရန္၊ အသံ' အခန္းမွာေဖၚျပခဲ့တဲ့ ကာရန္(၆၄) ပါး ပါဘဲ။ ဒီအထဲမွာ အံ၊ အံ့၊ အယ္၊ အယ့္၊ ၍ (ေ႐ြ႔)၊ ၌ (ႏိႈက္)၊ ၏ ဆုိတဲ့ အကၡရာ ရလံုး မပါဘူးဆိုတာ သတိျပဳဖို႔လုိပါတယ္။ ဒီလိုမပါလို႔ ႐ွင္ဥကၠံသမာလာ ေရးထားတဲ့ အဲဒီႀကိယာေတြကို မသံုးရဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီက်မ္းႏွစ္က်မ္းလံုးထဲက ႀကိယာေတြသာမက တျခားဘယ္စကားလံုး၊ ႀကိယာ၊ အကၡရာေတြကိုမဆို မိမိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး သံုးႏိုင္ေၾကာင္းကို ႐ွင္ဥကၠံသမာလာ ကိုယ္ေတာ္တုိင္က '႐ွင္ပင့္ဉာဏ္ေတာ္၊ ထြန္းေပၚက်ယ္ခ်ဲ႕၊ ယွဥ္ခဲ့တတ္ေတာ္မူဘုရား' ဆိုၿပီး ကိုယ့္ဉာဏ္နဲ႔ အက်ယ္ခ်ဲ႕ၿပီး သံုးႏိုင္ေၾကာင္း ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း မိန္႔မွာ ခဲ့ပါတယ္။
ဒီက်မ္းလာ ႀကိယာေတြဟာ စံနမူနာအျဖစ္သာ မွတ္ယူရမွာျဖစ္ၿပီး ဒီႀကိယာေတြကိုသာ ကဗ်ာေရးရာမွာ သံုးရမယ္လို႔ မဆိုလုိပါဘူး။ ကိုယ္ ဉာဏ္႐ွိရင္႐ွိသေလာက္ သံုးႏုိင္တယ္ဆိုတာ သတိျပဳေစလိုပါတယ္။
႐ွင္မဟာ သီလ၀ံသ ေရးသားစီရင္တဲ့ က၀ိပါသဏၭက်မ္းထြက္ ႀကိယာ (၆၄) ပါးဆိုတာကေတာ့ 'ကာရန္၊ အသံ' အခန္းမွာေဖၚျပခဲ့တဲ့ ကာရန္(၆၄) ပါး ပါဘဲ။ ဒီအထဲမွာ အံ၊ အံ့၊ အယ္၊ အယ့္၊ ၍ (ေ႐ြ႔)၊ ၌ (ႏိႈက္)၊ ၏ ဆုိတဲ့ အကၡရာ ရလံုး မပါဘူးဆိုတာ သတိျပဳဖို႔လုိပါတယ္။ ဒီလိုမပါလို႔ ႐ွင္ဥကၠံသမာလာ ေရးထားတဲ့ အဲဒီႀကိယာေတြကို မသံုးရဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီက်မ္းႏွစ္က်မ္းလံုးထဲက ႀကိယာေတြသာမက တျခားဘယ္စကားလံုး၊ ႀကိယာ၊ အကၡရာေတြကိုမဆို မိမိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး သံုးႏိုင္ေၾကာင္းကို ႐ွင္ဥကၠံသမာလာ ကိုယ္ေတာ္တုိင္က '႐ွင္ပင့္ဉာဏ္ေတာ္၊ ထြန္းေပၚက်ယ္ခ်ဲ႕၊ ယွဥ္ခဲ့တတ္ေတာ္မူဘုရား' ဆိုၿပီး ကိုယ့္ဉာဏ္နဲ႔ အက်ယ္ခ်ဲ႕ၿပီး သံုးႏိုင္ေၾကာင္း ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း မိန္႔မွာ ခဲ့ပါတယ္။
ဒီက်မ္းလာ ႀကိယာေတြဟာ စံနမူနာအျဖစ္သာ မွတ္ယူရမွာျဖစ္ၿပီး ဒီႀကိယာေတြကိုသာ ကဗ်ာေရးရာမွာ သံုးရမယ္လို႔ မဆိုလုိပါဘူး။ ကိုယ္ ဉာဏ္႐ွိရင္႐ွိသေလာက္ သံုးႏုိင္တယ္ဆိုတာ သတိျပဳေစလိုပါတယ္။
၀ိဘတ္
၀ိဘတ္အေၾကာင္းကိုလည္း ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္းႀကီးထဲမွာ ႐ွင္းျပထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြ အကုန္ေရးေနရင္ ကဗ်ာအေၾကာင္းထက္ ျမန္မာသဒၵါအေၾကာင္းေရးထားတဲ့ စာျဖစ္သြားမွာစိုးလို႔ အက်ဥ္း ဘဲ ေဖၚျပလိုက္ပါတယ္။
၀ိဘတ္ဆိုတာကေတာ့ 'သည္၊ တုိ႔သည္၊ ကို၊ တုိ႔ကို၊ တြင္၊ ၀ယ္' အစ႐ွိတဲ့ အကၡရာေတြကိုေခၚပါတယ္။ (Preposition) ပါပဲ။ စာသံုး၊ ကဗ်ာသံုးေတြမွာ ၀ိဘတ္အပါမ်ားရမယ္လုိ႔ ၫႊန္ျပထားပါတယ္။ ၀ိဘတ္ ကိုးမ်ိဳးကေတာ့ ...
၀ိဘတ္ဆိုတာကေတာ့ 'သည္၊ တုိ႔သည္၊ ကို၊ တုိ႔ကို၊ တြင္၊ ၀ယ္' အစ႐ွိတဲ့ အကၡရာေတြကိုေခၚပါတယ္။ (Preposition) ပါပဲ။ စာသံုး၊ ကဗ်ာသံုးေတြမွာ ၀ိဘတ္အပါမ်ားရမယ္လုိ႔ ၫႊန္ျပထားပါတယ္။ ၀ိဘတ္ ကိုးမ်ိဳးကေတာ့ ...
(၁) ကတၱား ၀ိဘတ္
(၂) ကံ ၀ိဘတ္
(၃) က႐ိုဏ္း ၀ိဘတ္
(၄) သမၸဒါန္ ၀ိဘတ္
(၅) အပါဒါန္ ၀ိဘတ္
(၆) သာမိ ၀ိဘတ္
(၇) ၾသကာသ ၀ိဘတ္
(၈) အာလုပ္ ၀ိဘတ္
(၉) ဟိတ္ ၀ိဘတ္
ဆိုၿပီး ကိုးပါးအျပား ႐ွိပါတယ္။ တစ္ခုျခင္းအေသးစိတ္ကို စိတ္၀င္စားသူေတြ၊ သိခ်င္သူေတြ ႐ွိရင္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္း အလ်ဥ္းသင့္သလို ေဖၚျပေပးပါမယ္။
ပဒ၊ ပါဒ၊ ပိုဒ္၊ ပုဒ္ အေၾကာင္း
ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္းႀကီးထဲမွာ က်မ္းအကိုးအကားေတြနဲ႔ အေသးစိတ္႐ွင္းျပထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ ေတာ့ လိုရင္းကိုဘဲ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပပါမယ္။
ပုဒ္၊ ပိုဒ္ ဆိုတဲ့ ျမန္မာဘာသာစကားေတြဟာ ပဒ၊ ပါဒ ဆိုတဲ့ ပါဠိဘာသာကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ ပါဠိသက္ (သို႔မဟုတ္) ပါဠိပ်က္ ေ၀ါဟာရေတြျဖစ္ပါတယ္။
ကဗ်ာသီခ်င္း အဖဲြ႔တစ္ခုမွာ ယတိျဖတ္ၿပီး ႐ြတ္ဖတ္သီဆိုဖို႔ ရပ္၊ ေတာ့၊ ျဖတ္ေတာက္ ထားတဲ့ ကဗ်ာ သီခ်င္း အဖဲြ႔တစ္ခုရဲ့ တစိတ္တေဒသကို 'တပါဒ-တပိုဒ္' လို႔ေခၚပါတယ္။
အဲဒီအပိုဒ္ေတြစုေပါင္းထားတဲ့ အဖဲြ႔ကို ကဗ်ာသီခ်င္း 'တစ္ပဒ=တပုဒ္' လို႔ေခၚပါတယ္။ ဥပမာ ...
သံေပါက္မႏုိင္၊ ကဗ်ာကိုင္၊ ႀကံမိႈင္ေနရမွာ ... ဆိုတဲ့ သံေပါက္မွာ
သံေပါက္မႏိုင္ = တပိုဒ္၊ ကဗ်ာကိုင္ = တပိုဒ္၊ ႀကံမိႈင္ေနရမွာ = တပိုဒ္ ျဖစ္ၿပီး အဲဒီ သံုးပိုဒ္ေပါင္းက တပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတးထပ္၊ ေဒြးခ်ိဳး၊ ေလးခ်ိဳး စတဲ့ အဖဲြ႔ေတြမွာလည္း အတူတူပါဘဲ။
ေဘာလည္၊ ေကာင္းကင္ႀကိဳး အစ႐ွိတဲ့ အဖဲြ႔ေတြမွာေတာ့ အပုဒ္ငယ္ သံုးေလးခုကိုတဲြၿပီးလဲ တပုဒ္ လို႔ ေခၚေလ့႐ွိပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအဖဲြ႔မ်ိဳးေတြမွာေတာ့ ပိုဒ္ဆက္ကာရန္၊ ပုဒ္ဆက္ကာရန္ ဆိုၿပီး သီးျခား ခဲြေဖၚျပပါတယ္။
ပုဒ္၊ ပိုဒ္ ဆိုတဲ့ ျမန္မာဘာသာစကားေတြဟာ ပဒ၊ ပါဒ ဆိုတဲ့ ပါဠိဘာသာကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ ပါဠိသက္ (သို႔မဟုတ္) ပါဠိပ်က္ ေ၀ါဟာရေတြျဖစ္ပါတယ္။
ကဗ်ာသီခ်င္း အဖဲြ႔တစ္ခုမွာ ယတိျဖတ္ၿပီး ႐ြတ္ဖတ္သီဆိုဖို႔ ရပ္၊ ေတာ့၊ ျဖတ္ေတာက္ ထားတဲ့ ကဗ်ာ သီခ်င္း အဖဲြ႔တစ္ခုရဲ့ တစိတ္တေဒသကို 'တပါဒ-တပိုဒ္' လို႔ေခၚပါတယ္။
အဲဒီအပိုဒ္ေတြစုေပါင္းထားတဲ့ အဖဲြ႔ကို ကဗ်ာသီခ်င္း 'တစ္ပဒ=တပုဒ္' လို႔ေခၚပါတယ္။ ဥပမာ ...
သံေပါက္မႏုိင္၊ ကဗ်ာကိုင္၊ ႀကံမိႈင္ေနရမွာ ... ဆိုတဲ့ သံေပါက္မွာ
သံေပါက္မႏိုင္ = တပိုဒ္၊ ကဗ်ာကိုင္ = တပိုဒ္၊ ႀကံမိႈင္ေနရမွာ = တပိုဒ္ ျဖစ္ၿပီး အဲဒီ သံုးပိုဒ္ေပါင္းက တပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတးထပ္၊ ေဒြးခ်ိဳး၊ ေလးခ်ိဳး စတဲ့ အဖဲြ႔ေတြမွာလည္း အတူတူပါဘဲ။
ေဘာလည္၊ ေကာင္းကင္ႀကိဳး အစ႐ွိတဲ့ အဖဲြ႔ေတြမွာေတာ့ အပုဒ္ငယ္ သံုးေလးခုကိုတဲြၿပီးလဲ တပုဒ္ လို႔ ေခၚေလ့႐ွိပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအဖဲြ႔မ်ိဳးေတြမွာေတာ့ ပိုဒ္ဆက္ကာရန္၊ ပုဒ္ဆက္ကာရန္ ဆိုၿပီး သီးျခား ခဲြေဖၚျပပါတယ္။
ပဒါလကၤာရအေၾကာင္း
ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္းႀကီးထဲမွာ ေဖၚျပထားတဲ့ ဒီ ပဒါလကၤာရ ကေတာ့ နည္းနည္းအေရးႀကီးလို႔ အေသးစိတ္တင္ျပပါမယ္။
ပဒါလကၤာရ ဆိုတာ ပုဒ္၏အဆင္တန္ဆာ လို႔ဆုိပါတယ္။ ကာရန္စာရင္းနဲ႔ စာလံုးေရစာရင္းမွာ အေရအတြက္ မ၀င္တဲ့၊ ထည့္သြင္းေရတြက္ျခင္း မျပဳရတဲ့ စာလံုးအပိုတန္ဆာေလးေတြပါ။ ေနာက္ဆံုး စာလံုးကာရန္ေတြရဲ့ေနာက္မွာ အသံအေနအထား တိုတိုေတာင္းေတာင္းျဖစ္မေနေစဖို႔၊ ၀ိဘတ္ စတာေတြ ကြယ္ျမဳပ္မေနေစဖို႔ ဆက္တဲြထည့္သြင္းစပ္ဆိုထားတဲ့ 'မွာျဖင့္၊ ကိုလ၊ ႏိုင္ဘု' စတဲ့ စကားလံုးေလးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အျပစ္ကင္းစင္ၿပီးလွပတဲ့ မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦးမွာ အက်ႌ၊ လံုခ်ည္၊ လက္၀တ္ရတနာ စတဲ့အဆင္တန္ဆာေတြ မပါရင္ မတင့္တယ္သလိုဘဲ ကဗ်ာလကၤာအဖဲြ႔အႏဲြ႔ေတြမွာ ပဒါလကၤာရ မပါရင္ မတင့္တယ္ဘူးလို႔ ဆုိၾကပါတယ္။ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖေရးတဲ့ ေဆာင္းဖဲြ႔ ေလးဆစ္ကေလးကို ၾကည့္ပါ။
ပဒါလကၤာရ ဆိုတာ ပုဒ္၏အဆင္တန္ဆာ လို႔ဆုိပါတယ္။ ကာရန္စာရင္းနဲ႔ စာလံုးေရစာရင္းမွာ အေရအတြက္ မ၀င္တဲ့၊ ထည့္သြင္းေရတြက္ျခင္း မျပဳရတဲ့ စာလံုးအပိုတန္ဆာေလးေတြပါ။ ေနာက္ဆံုး စာလံုးကာရန္ေတြရဲ့ေနာက္မွာ အသံအေနအထား တိုတိုေတာင္းေတာင္းျဖစ္မေနေစဖို႔၊ ၀ိဘတ္ စတာေတြ ကြယ္ျမဳပ္မေနေစဖို႔ ဆက္တဲြထည့္သြင္းစပ္ဆိုထားတဲ့ 'မွာျဖင့္၊ ကိုလ၊ ႏိုင္ဘု' စတဲ့ စကားလံုးေလးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အျပစ္ကင္းစင္ၿပီးလွပတဲ့ မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦးမွာ အက်ႌ၊ လံုခ်ည္၊ လက္၀တ္ရတနာ စတဲ့အဆင္တန္ဆာေတြ မပါရင္ မတင့္တယ္သလိုဘဲ ကဗ်ာလကၤာအဖဲြ႔အႏဲြ႔ေတြမွာ ပဒါလကၤာရ မပါရင္ မတင့္တယ္ဘူးလို႔ ဆုိၾကပါတယ္။ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖေရးတဲ့ ေဆာင္းဖဲြ႔ ေလးဆစ္ကေလးကို ၾကည့္ပါ။
ေဆာင္းဖဲြ ့(ေလးဆစ္)
အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ
သဥၥာလီ ေဗြျပဒု 'မွာျဖင'့္၊
ခင္သာကီ တေမပု 'ကိုလ'၊
ေဖယခု ပိုက္လဲွ ့ဆို။
မလံုေသး'ႏုိင္ဘု'၊
တုန္ေအး႐ွာ တင္တေမ'ငဲ့'၊
ရင္ေ႐ႊကို ေလေျပခ'တယ္'၊
သဲၾကြစိမ့္ဖို။
တသန္းတန္ရတီဖို ့'ေသာ္လဲ'၊
ၾကငွန္းပ်ံ ကတီမို ့'မွာေတာ'့၊
မဒီပ်ိဳ ့ေဆာင္းရိပ္ခုိ'ငယ'္၊
အခ်မ္းပိုပါလို ့ငိုခ်င္ဆဲ။
ေငြႏွင္း'ငယ္'ထန္၊
ေခြၽညွင္းတညံညံ'ႏွင္'့၊
ေရကင္းသံ တဖန္ၾကား'ရင္လ'၊
လြမ္းအားေတာ္ ေပြဗ်ာလိႈင္'လို႔'၊
ေကညာခိုင္ စုခင္ေလး'မွာ'၊
(ကိုယ္ေတာ္ေရ) ေမွးစက္ႏုိင္ဘဲ။ ။
ဒီေလးဆစ္ေလးထဲမွာ မ်က္ေတာင္ကြင္း '' ထဲမွာျပထားတဲ့ 'မွာျဖင'့္၊ 'ကိုလ' စတဲ့ ပုဒ္ေတြဟာ ပဒါ လကၤာရ ပုဒ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ လက္သည္းကြင္း () ထဲက (ကိုယ္ေတာ္ေရ) ဆိုတာကေတာ့ အာလုပ္ ၀ိဘတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကိုယ္ေတာ္ေရ) တုိ႔၊ (ခင္ေရ) တို႔၊ (အိုဗ်ာ) တို႔ စတာေတြကို အာလုပ္၀ိဘတ္ အေနနဲ႔ ထည့္သြင္းစပ္ဆိုၾကပါတယ္။ အဲဒီပုဒ္ေတြကို ျဖဳတ္ၿပီးဆိုလိုက္ရင္ မူလကာရန္ေတြ ပ်က္မသြား ေပမယ့္ ဒီေလးဆစ္ေလး ဘယ္ေလာက္႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္သြား မလဲ ဆိုတာေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေလာက္ဆိုရင္ ပဒါလကၤာရ ရဲ့ အေရးပါပံုကို သိသာေလာက္ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္တမ္းဆရာေဖပဲေရးခဲ့တဲ့ သံေ၀ဂ ေတးထပ္တပုဒ္ကို ေအာက္မွာ ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ ပဒါလကၤာရ ေတြ ေလ့လာ ၾကည့္ၾကပါ။
ဒါေလာက္ဆိုရင္ ပဒါလကၤာရ ရဲ့ အေရးပါပံုကို သိသာေလာက္ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္တမ္းဆရာေဖပဲေရးခဲ့တဲ့ သံေ၀ဂ ေတးထပ္တပုဒ္ကို ေအာက္မွာ ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ ပဒါလကၤာရ ေတြ ေလ့လာ ၾကည့္ၾကပါ။
သံေ၀ဂ ေတးထပ္
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)
နန္းသေျပပင္ၫြန္႔၊
စမ္းေရကြန္႔ရိပ္ပ်ံ၊
ပန္းေဟ၀န္႔ဗိမာန္ 'မွာ'၊
အဓိ႒ာန္တင္ျမန္း၊
ပင္လံုးကြၽတ္ပြင့္ေ၀ျဖာ 'တယ္'၊
ဧကစာသံုးတဲ့သခၤမ္း။ ။
ျမတ္ႏြယ္ၫြန္႔တည္ရာ 'မွာ'၊
လည္လက္်ာေခြျမန္း၊
စည္မ်က္ႏွာ ေျမၾကငွန္း 'ငယ္သို႔'၊
ေခြၽျမန္းလို႔ဆိတ္သာ၊
တင္စလြယ္ ဆင္ျခယ္သ 'ပါလို႔'၊
အ႒မဂ္သံုးေဆာက္တည္ကာ။ ။
တကိုယ္တည္းဆိတ္ၿငိမ္ရာ '၀ယ္'၊
နိဗၺိႏၵာၾကည္ေဇာ 'ႏွင့္'၊
သည္ေတာ၀ၿမိဳင္ေ၀ဘူ၊
ပန္းစံုကၾကဴ၊
ကမၼ႒ာန္းရ အုဌ္ဂူ 'မွာ'၊
႐ုကၡမူ ေပ်ာ္ဆံုးပ ေလး။ ။
ေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္ အျပစ္၊ ေဒါသမ်ား
ကဗ်ာေရးရာမွာ (အဓိကအေနနဲ႔ ေ႐ွးျမန္မာကဗ်ာေတြကို ေရးရာမွာ) လိုက္နာရမယ့္ စည္းကမ္းဥပေဒသေတြနဲ႔ ေ႐ွာင္႐ွားရမယ့္ အျပစ္၊ ေဒါသ ဆိုတာေတြ႐ွိပါတယ္။ ဒီလို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမယ့္ ေဒါသ ေတြကေတာ့ ၀ဂ္နင္း (၀က္နင္း) နဲ႔ ခြါေထာက္ အျပစ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
၀ဂ္နင္း ဆိုတာကေတာ့ စာလံုးတူ၊ ကာရန္တူႏွစ္လံုး ဆက္တိုက္သံုးစဲြျခင္းကိုေခၚတာပါ။ ဥပမာ ...
အခုေနေ၀း၊ ေနာင္လည္းေ၀းလို႔၊ အေဆြးေသာကပိုမိသည္။၀ဂ္နင္း ဆိုတာကေတာ့ စာလံုးတူ၊ ကာရန္တူႏွစ္လံုး ဆက္တိုက္သံုးစဲြျခင္းကိုေခၚတာပါ။ ဥပမာ ...
ဆိုတဲ့စာပိုဒ္မွာ ေ၀း - ေ၀း - ေဆြး ဆိုၿပီး 'ေ၀း' ကာရန္ႏွစ္လံုး ဆက္တိုက္ သံုးသြားတာကို ၀ဂ္နင္းေဒါသသင့္တယ္ (အျပစ္ျဖစ္တယ္) လို႔ေခၚပါတယ္။
ခြါေထာက္ ဆိုတာကေတာ့ စာလံုးတူ၊ ကာရန္တူႏွစ္လံုး ကို ကာရန္တစ္လံုးျခားၿပီး သံုးစဲြျခင္းကို ေခၚတာပါ။ ဥပမာ ...
အခုေနေ၀း၊ ေသာကေတြးနဲ႔၊ ေနာင္ေ၀းမွာကိုစိုးမိသည္။ဆိုတဲ့စာပိုဒ္မွာ ေ၀း - ေတြး - ေ၀း ဆိုၿပီး 'ေ၀း' ကာရန္ႏွစ္လံုး ကို တစ္လံုးေက်ာ္ဖဲြ႔ထားမ်ိဳးကို ခြါေထာက္ေဒါသသင့္တယ္ လို႔ေခၚပါတယ္။
ဒီလို ၀ဂ္နင္း နဲ႔ ခြါေထာက္ စပ္ပံုမ်ိဳးဟာ မမွားေပမယ့္ ေဒါသ (အျပစ္) သင့္ေနလို႔ မစပ္သင့္ဘူး လို႔ ဆုိပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ စကားလံုးတစ္လံုးထဲကိုဘဲ ကာရန္ျပန္ျပန္ယူထားေတာ့ စကားလံုးၾကြယ္၀မႈ မ႐ွိျခင္းကို ျပဆိုေနသလို ျဖစ္ေနလို႔ ဒီလိုေရးပံုေတြကို ေဒါသသင့္တယ္၊ အျပစ္႐ွိတယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ ကိုးခန္းပ်ိဳ႕မွာျပထားတဲ့ 'တေပလ်ဥ္းလ်ဥ္း၊ တဉာဥ္းဆိုးဆိုး၊ တၫိွဳးလ်လ်၊ တတလြမ္းလြမ္း၊ တသန္းဟယ္ဟယ္၊ တတြယ္တာတာ' ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ 'တ' ေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲသံုးထားတာဟာ ကာရန္အေနနဲ႔ ယူသံုးထားတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒီအျပစ္ေဒါသ ကေန လြတ္တဲ့အျပင္ မဓုရတာဂုဏ္ေတာင္ေျမာက္ေသးတယ္လို႔ ဆိုခ်င္ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အသံထြက္တူေပမယ့္ စာလံုးေပါင္းမတူတာေတြ (ဥပမာ - က်မ္း နဲ႔ ၾကမ္း)၊ စာလံုးေပါင္းတူေပမယ့္လည္း အဓိပၸါယ္မတူတာတဲ့ သံတူေၾကာင္းကဲြေတြ (ဥပမာ - ေၾကမြ နဲ႔ ေၾကကြဲ) ကိုေတာ့ 'ခဲြထားကာရန္' ဒါမွမဟုတ္ 'ခဲြထားသတ္ပံု' လို႔ ေခၚတဲ့အတြက္ ဒီစကားလံုးေတြကို ကာရန္အျဖစ္တဲြဘက္ ယူရင္ ၀ဂ္နင္း၊ ခြါေထာက္ ေဒါသေတြမသင့္ပါဘူး။
တစ္ခုဆက္ၿပီး သိထားသင့္တာက ၀ဂ္နင္းေဒါသဟာ ပိုၿပီးအျပစ္ႀကီးပါတယ္။ ကဗ်ာအဖဲြ႔ဟူသမွ်ကို ဖ်က္ဆီးတတ္တဲ့ ႀကီးေလးေသာအျပစ္ေဒါသျဖစ္လို႔ အစဥ္ထာ၀ရ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ အသံုး မျပဳအပ္ဘူး။ ခြါေထာက္ေဒါသကေတာ့ ကဗ်ာ့ပါရဂူႀကီး ေတြက ခြါေထာက္လြတ္တဲ့ ကာရန္ကို ႐ွာမေတြ႔ တဲ့အခါ တစ္ခါတစ္ေလေရးသားၾကတယ္။ ကဗ်ာပ်က္စီးမသြားဘူး။ ဒါေပမယ့္ သာမန္ကဗ်ာဆရာေတြ ေတာ့ မသံုးအပ္ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အင္ နဲ႔ အဥ္ (စင္ နဲ႔ စဥ္)၊ အည္ နဲ႔ အီ (ေမွ်ာ္ရည္၊ ေရာ္နီ) ဆိုတာေတြကို ကာရန္မတူဘူးလို႔ ေ႐ႊဥမင္ဆရာေတာ္က မိန္႔ထားေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီကာရန္ေတြကို ကာရန္တူအျဖစ္ ယွဥ္တဲြၿပီး မစပ္ေကာင္းေၾကာင္း နဲ႕ အဲဒီလိုစပ္မိရင္ 'ဘဂၢရီတိေဒါသ' သင့္တယ္လို႔ ကဗ်ာဖဲြ႔နည္းနိသ်ည္း ထဲမွာ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာ့စြယ္စံုက်မ္းနဲ႔ ကဗ်ာလမ္းၫႊန္ ထဲမွာေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကို အထူး ေဖၚျပထားတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ က်ေနာ့္ ကိုယ္ပိုင္သေဘာကိုေျပာရရင္ေတာ့ အသံထြက္တူရင္၊ သို႔မဟုတ္ စာလံုးေပါင္း အသတ္တူရင္ စပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုအစပ္မ်ိဳးကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေတာ့ ေ႐ွာင္သင့္ တယ္၊ ဘယ္လိုမွ ေ႐ွာင္လႊဲမရရင္ေတာ့ စပ္လို႔ရတယ္ လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါဟာ မမွားေပမယ့္ မေကာင္းဘူး၊ (ေဒါသသင့္ တယ္ဆုိတာ အျပစ္အနာအဆာ႐ွိေနတယ္၊ စင္းလံုးေခ်ာ မေကာင္းဘူး လို႔ ဆိုလိုတာပါ) အျပစ္အနာအဆာေတြေတာ့ ႐ွိေနတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါသေတြ အေၾကာင္း ကိုေတာ့ ကဗ်ာဖဲြ႔နည္းနိသ်ည္းထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ျပည့္ျပည့္စံုစံုေရးထားတာမို႔ စိတ္၀င္စားမယ္ဆိုရင္ ေနာက္မွ ထပ္ ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။ အေျခခံအခ်က္အလက္ေတြက ဒီေလာက္ဆိုရင္ အေတာ္ေလးျပည့္စံုသြားၿပီမို႔ ျမန္မာကဗ်ာေတြရဲ့ ပံုစံေတြကို ေနာက္ Post ေတြမွာ တစ္ခုျခင္း စတင္ေဖၚျပပါမယ္ ...
ဒီလို ၀ဂ္နင္း နဲ႔ ခြါေထာက္ စပ္ပံုမ်ိဳးဟာ မမွားေပမယ့္ ေဒါသ (အျပစ္) သင့္ေနလို႔ မစပ္သင့္ဘူး လို႔ ဆုိပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ စကားလံုးတစ္လံုးထဲကိုဘဲ ကာရန္ျပန္ျပန္ယူထားေတာ့ စကားလံုးၾကြယ္၀မႈ မ႐ွိျခင္းကို ျပဆိုေနသလို ျဖစ္ေနလို႔ ဒီလိုေရးပံုေတြကို ေဒါသသင့္တယ္၊ အျပစ္႐ွိတယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ ကိုးခန္းပ်ိဳ႕မွာျပထားတဲ့ 'တေပလ်ဥ္းလ်ဥ္း၊ တဉာဥ္းဆိုးဆိုး၊ တၫိွဳးလ်လ်၊ တတလြမ္းလြမ္း၊ တသန္းဟယ္ဟယ္၊ တတြယ္တာတာ' ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ 'တ' ေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲသံုးထားတာဟာ ကာရန္အေနနဲ႔ ယူသံုးထားတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒီအျပစ္ေဒါသ ကေန လြတ္တဲ့အျပင္ မဓုရတာဂုဏ္ေတာင္ေျမာက္ေသးတယ္လို႔ ဆိုခ်င္ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အသံထြက္တူေပမယ့္ စာလံုးေပါင္းမတူတာေတြ (ဥပမာ - က်မ္း နဲ႔ ၾကမ္း)၊ စာလံုးေပါင္းတူေပမယ့္လည္း အဓိပၸါယ္မတူတာတဲ့ သံတူေၾကာင္းကဲြေတြ (ဥပမာ - ေၾကမြ နဲ႔ ေၾကကြဲ) ကိုေတာ့ 'ခဲြထားကာရန္' ဒါမွမဟုတ္ 'ခဲြထားသတ္ပံု' လို႔ ေခၚတဲ့အတြက္ ဒီစကားလံုးေတြကို ကာရန္အျဖစ္တဲြဘက္ ယူရင္ ၀ဂ္နင္း၊ ခြါေထာက္ ေဒါသေတြမသင့္ပါဘူး။
တစ္ခုဆက္ၿပီး သိထားသင့္တာက ၀ဂ္နင္းေဒါသဟာ ပိုၿပီးအျပစ္ႀကီးပါတယ္။ ကဗ်ာအဖဲြ႔ဟူသမွ်ကို ဖ်က္ဆီးတတ္တဲ့ ႀကီးေလးေသာအျပစ္ေဒါသျဖစ္လို႔ အစဥ္ထာ၀ရ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ အသံုး မျပဳအပ္ဘူး။ ခြါေထာက္ေဒါသကေတာ့ ကဗ်ာ့ပါရဂူႀကီး ေတြက ခြါေထာက္လြတ္တဲ့ ကာရန္ကို ႐ွာမေတြ႔ တဲ့အခါ တစ္ခါတစ္ေလေရးသားၾကတယ္။ ကဗ်ာပ်က္စီးမသြားဘူး။ ဒါေပမယ့္ သာမန္ကဗ်ာဆရာေတြ ေတာ့ မသံုးအပ္ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အင္ နဲ႔ အဥ္ (စင္ နဲ႔ စဥ္)၊ အည္ နဲ႔ အီ (ေမွ်ာ္ရည္၊ ေရာ္နီ) ဆိုတာေတြကို ကာရန္မတူဘူးလို႔ ေ႐ႊဥမင္ဆရာေတာ္က မိန္႔ထားေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီကာရန္ေတြကို ကာရန္တူအျဖစ္ ယွဥ္တဲြၿပီး မစပ္ေကာင္းေၾကာင္း နဲ႕ အဲဒီလိုစပ္မိရင္ 'ဘဂၢရီတိေဒါသ' သင့္တယ္လို႔ ကဗ်ာဖဲြ႔နည္းနိသ်ည္း ထဲမွာ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာ့စြယ္စံုက်မ္းနဲ႔ ကဗ်ာလမ္းၫႊန္ ထဲမွာေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကို အထူး ေဖၚျပထားတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ က်ေနာ့္ ကိုယ္ပိုင္သေဘာကိုေျပာရရင္ေတာ့ အသံထြက္တူရင္၊ သို႔မဟုတ္ စာလံုးေပါင္း အသတ္တူရင္ စပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုအစပ္မ်ိဳးကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေတာ့ ေ႐ွာင္သင့္ တယ္၊ ဘယ္လိုမွ ေ႐ွာင္လႊဲမရရင္ေတာ့ စပ္လို႔ရတယ္ လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါဟာ မမွားေပမယ့္ မေကာင္းဘူး၊ (ေဒါသသင့္ တယ္ဆုိတာ အျပစ္အနာအဆာ႐ွိေနတယ္၊ စင္းလံုးေခ်ာ မေကာင္းဘူး လို႔ ဆိုလိုတာပါ) အျပစ္အနာအဆာေတြေတာ့ ႐ွိေနတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါသေတြ အေၾကာင္း ကိုေတာ့ ကဗ်ာဖဲြ႔နည္းနိသ်ည္းထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ျပည့္ျပည့္စံုစံုေရးထားတာမို႔ စိတ္၀င္စားမယ္ဆိုရင္ ေနာက္မွ ထပ္ ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။ အေျခခံအခ်က္အလက္ေတြက ဒီေလာက္ဆိုရင္ အေတာ္ေလးျပည့္စံုသြားၿပီမို႔ ျမန္မာကဗ်ာေတြရဲ့ ပံုစံေတြကို ေနာက္ Post ေတြမွာ တစ္ခုျခင္း စတင္ေဖၚျပပါမယ္ ...
