Rudiments & Theory of Music (4)

Middle C ႏွင့္ Leger Line မ်ား
ဗဟုသုတအေနနဲ႔ေျပာရရင္ေတာ့ G Clef နဲ႔ F Clef ၂ခုလံုးဟာ အဂၤလိပ္အကၡရာ G နဲ႔ F ကို Staff ေပၚမွာ တင္ေရးရင္းနဲ႔ အခုလို သေကၤတေတြအျဖစ္ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလဲလာတယ္ ဆုိတာပါပဲ။
အခု Clef ႏွစ္ခုလံုးရဲ့ Line နဲ႔ Space ေတြမွာ ရွိတဲ့ အသံေတြကို သိၿပီးတဲ့အခါ အဲဒီ Clef (၂) ခုလံုးရဲ့ အျပင္ဖက္မွာရွိတဲ့ အသံေတြကို ၾကည့္ၾကပါမယ္။


G Clef ရဲ့ ေအာက္ဆံုး Line ေပၚမွာ ရွိတဲ့ အသံဟာ E ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူ႔ထက္ Note တခု နိမ့္မယ့္ အသံဟာ D ျဖစ္ရပါမယ္။ E ဟာ Line ျဖစ္လို႔ D ဟာ Space Note ျဖစ္ရပါမယ္။ အဲဒီေတာ့ ေအာက္ဆံုးလိုင္းရဲ့ ေအာက္ကပ္လ်က္ (လိုင္းေပၚကို မတင္ဘဲ) ေရးလိုက္ရင္ D ကို ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္ကပံုကိုၾကည့္ပါ။



အဲဒီ D ကေန Note တခု ဆက္နိမ့္ေရးခ်င္ရင္ C ကို ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ D ဟာ Space Note ျဖစ္လို႔ C ဟာ Line Note ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ Staff တခုမွာ Line က (၅) လို္င္းပဲရွိေတာ့ သူ႔အျပင္ဖက္မွာ Line Note ေရးခ်င္တဲ့အတြက္ မ်ဥ္းတိုေလးတေၾကာင္း ထည့္ၿပီးေရးရပါတယ္။ အဲဒီမ်ဥ္းတိုေလးကို Ledger Line (or) Leger Line လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ C Note ကို "Middle C" လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီသေဘာအတိုင္းပဲ F Clef ရဲ့ အေပၚဆံုး Line Note A ကေန Note ႏွစ္လံုး ျမႇင့္ယူလိုက္ရင္ Line Note C ကို ေရာက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ C Note ဟာလည္း Middle C ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ၂ခုလံုးဟာ အသံတသံတည္း၊ တနည္းအားျဖင့္ Note တလံုးတည္း ပါပဲ။ Middle C ဟာ Frequency အားျဖင့္ 256 Hz ရွိပါတယ္။ Clef ကြာလို႔ ေရးတဲ့ေနရာ ကြာျခားသြားတာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္ကပံုကိုၾကည့္ပါ။



ဒါေၾကာင့္မို႔ Treble Clef နဲ႔ Bass Clef ကို ေပါင္းေရးလိုက္ရင္ Great Stave or Grand Staff ဆိုတဲ့ Staff အႀကီးစား တခုကို ရပါတယ္။ ဒီ Staff ႀကီးကို Piano အတြက္ အဓိက ထားသံုးပါတယ္။ ဒီေပၚမွာရွိတဲ့ Note ေတြရဲ့ တည္ရွိပံုကို ေအာက္ကပံုမွာ ျပထားပါတယ္။



တကယ္ေတာ့ Treble Clef နဲ႔ Bass Clef ဆိုတာဟာ ေရွးယခင္က မရွိဘဲ Great Stave ႀကီးတခုသာရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူဟာ မ်ဥ္းေၾကာင္း (၁၁) ေၾကာင္းပါတဲ့ Staff ႀကီးျဖစ္လို႔ ဖတ္ရတာ မ်က္စိ႐ႈပ္ၿပီး ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဖတ္ရလြယ္ေအာင္ရယ္၊ တူရိယာအလိုက္ လိုအပ္တဲ့ အသံေတြကိုပဲ ေရးခ်င္ရင္ မလိုအပ္တဲ့ Line အပိုေတြ မပါခ်င္ တာရယ္ေၾကာင့္ အေပၚဆံုးမ်ဥ္း (၅) ေၾကာင္းကို Treble Clef အေနနဲ႔ခဲြထုတ္ၿပီး ေအာက္ဆံုးမ်ဥ္း (၅) ေၾကာင္းကို Bass Clef အေနနဲ႔ ခဲြထုတ္ပစ္လိုက္ၾကပါတယ္။ အလယ္မွာ က်န္ခဲ့တဲ့ မ်ဥ္းတေၾကာင္းကေတာ့ ဘယ္မွာမွမပါဘဲ Leger Line ေလး အေနနဲ႔သာ Clef ႏွစ္ခုလံုးမွာ သံုးၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Great Stave ရဲ့အလယ္တည့္တည့္ မ်ဥ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ရွိတဲ့ C Note ျဖစ္တဲ့အတြက္ "Middle C" လို႔ ေခၚေ၀ၚသံုးႏႈန္းၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ဒီသေဘာတရားအတိုင္းပဲ Treble Clef ရဲ့ အေပၚဆံုး Line Note ျဖစ္တဲ့ F Note ထက္ပိုၿပီး အသံထပ္ျမင့္တဲ့ Note ေတြကို ေရးခ်င္ရင္ Leger Line ေတြကို သံုးၿပီး ႀကိဳက္သေလာက္ ဆက္ေရးႏိုင္ပါတယ္။ Middle C ထက္ နိမ့္တဲ့ အသံေတြကိုလည္း Treble Clef မွာ ဒီနည္းနဲ႔ေရးလို႔ရပါတယ္။ Bass Clef မွာလည္း ဒီသေဘာအတိုင္းပဲ ဆက္ေရးႏိုင္ပါတယ္။ ေအာက္က ဥပမာ ပံုေလးေတြ ကို ၾကည့္ပါ။



ဒီ Note ေတြကို ဂီတာရဲ့ ဘယ္ေနရာမွာ တီးရမယ္ဆုိတာကို သိဖို႔အတြက္ ဂီတာႀကိဳး ေျခာက္ႀကိဳးရဲ့ လႊတ္ႀကိဳး (Open String) ေတြရဲ့ Note ေတြကို ေရးျပပါမယ္။ ဒါဆိုရင္ က်န္တဲ့ Note ေတြကို ဂီတာေပၚမွာ ရွာလို႔ရမွာပါ။



(သတိျပဳရန္။ ။ ဂီတာအတြက္ note မ်ားကို ေရးသားတဲ့အခါ အမွန္တကယ္ရွိေသာ အသံထက္ One Octave ႏွိမ့္ၿပီး ေရးသားထားတာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ အသံအမွန္အတိုင္းေရးမယ္ဆိုရင္ ဂီတာရဲ့ Range မွာ ရွိတဲ့အသံေတြေၾကာင့္ Leger Line ေတြ အမ်ားႀကီး ထည့္ေနရမွာကို ေရွာင္က်ဥ္တဲ့အေနနဲ႔ ဒီလို ေရးဖို႔ သတ္မွတ္ထားတာပါ။ ဆိုလိုတာက နံပါတ္ (၆)ႀကိဳး လႊတ္သံ ရဲ့ တကယ္ထြက္တဲ့အသံဟာ တျခားတူရိယာနဲ႔ တီးမယ္ဆို G-Clef ရဲ့ ပထမဆံုး (ေအာက္ဆံုး) မ်ဥ္းေပၚမွာေရးရတဲ့ Line Note E ျဖစ္ပါတယ္။)

ဂီတာေပၚက လက္ကြက္ေတြကို အကုန္ျပဖို႔ အခက္အခဲရွိတဲ့အတြက္ နမူနာ အေနနဲ႔ ႀကိဳးတႀကိဳးကိုပဲျပပါမယ္။ က်န္တဲ့ႀကိဳးေတြေပၚက အသံေတြကို ဒီပံုစံအတိုင္းဆက္ရွာ ႏိုင္ပါတယ္။
ဂီတာ လက္ကြက္ေတြဟာ ေအာက္မွာ ျပထားတဲ့အတုိင္းကြာေ၀းပါတယ္။

A - B C - D - E F - G - A ျဖစ္ပါတယ္။
တံုးတုိေလး "-" နဲ႔ၾကားခံျပထားတဲ့ note ေတြဟာ တခုနဲတခု လက္ကြက္ (၂)ကြက္ ကြာေ၀းၿပီး ကပ္လ်က္ ေရးထားတဲ့ Note ေတြဟာ လက္ကြက္ (၁) ကြက္ ကြာေ၀းပါတယ္။ ဒီေတာ့ B နဲ႔ C၊ E နဲ႔ F တုိ႔ဟာ လက္ကြက္ တကြက္ ပဲ ကြာပါတယ္။ က်န္တာ ေတြအားလံုး လက္ကြက္ (၂)ကြက္ ကြာေ၀းပါတယ္။ နံပါတ္ (၃) ႀကိဳးကို ဥပမာ ၾကည့္ပါ။
နံပါတ္ (၃) ႀကိဳးရဲ့ လႊတ္သံ (open string) ဟာ G ျဖစ္ပါတယ္။ Guitar ရဲ့ Machine Head လို႔ေခၚတဲ့ Key ေတြရွိရာကေနၿပီး ဂီတာအိုးဘက္ကို တိုးသြားရင္ အသံျမင့္သြားပါတယ္။ G ကေန A ကိုရွာတဲ့အခါ လက္ကြက္ (၂) ကြက္ ပိုျမင့္တဲ့အတြက္ လႊတ္သံက 0 ကြက္ ျဖစ္လို႔ ေနာက္ထပ္ (၂) ကြက္ တင္လိုက္ရင္ နံပါတ္ (၃) ႀကိဳးရဲ့ ဒုတိယအကြက္ (2nd fret) မွာ A ရွိပါတယ္။ A ကေန B ကိုရွာခ်င္ရင္လဲ ဒီပံုစံအတိုင္း ေနာက္ထပ္ (၂) ကြက္ ထပ္တင္လိုက္ရင္ နံပါတ္ (၄) အကြက္ (4th fret) မွာ B သံကို ရပါမယ္။ B နဲ႔ C က တကြက္ပဲကြာတဲ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ တကြက္ ထပ္တက္ လိုက္ရင္ ၃ႀကိဳး ၅အကြက္ (5th fret) မွာ C ရွိပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ေျပာင္းျပန္ျပန္ဆင္းရင္လည္း သေဘာခ်င္းအတူတူပါပဲ။ ၃ႀကိဳး ၉အကြက္ (9th fret) မွာရွိတဲ့ E ကေန D ကိုျပန္ဆင္းခ်င္ရင္ Machine Head ဖက္ကို (၂) ကြက္ ျပန္ဆုတ္ရမွာ ျဖစ္လို႔ ၃ႀကိဳး ၇အကြက္ (7th fret) မွာ D ကိုေတြ႔ပါမယ္။ ေအာက္ကပံုမွာ (၃)ႀကိဳးအတြက္ နံပါတ္၁၂ ကြက္အထိ ျပထားပါတယ္။ Tablature နဲ႔လည္း ပူးတဲြ ေရးျပထားပါတယ္။



ဒါေလာက္ဆိုရင္ က်န္တဲ့ အလံုးေတြ၊ က်န္တဲ့ ႀကိဳးေတြကို ရွာတတ္ၿပီ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဒါဆိုရင္ေတာ့ Staff ေတြေပၚက Note အားလံုးကို ဖတ္တတ္သြားၿပီလုိ႔ထင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ Note ေတြရဲ့ တန္ဖိုး (Value) ေခၚ အသံရွိန္ (Duration) အေၾကာင္းကို ဆက္ပါမယ္။

ဆက္ပါဦးမယ္ ...